حفظ زبان فارسی بدست چه کسانی انجام شد؟
این که ایرانیان در طول تاریخ زبان خود را حفظ کردند و آنرا در زبان عربی محو نساختند مسئلهای است که بهانه قرارداده شده تا آیین اسلام را بر ایرانیان تحمیلی جلوه دهند. در صورتی که پذیرفتن اسلام مستلزم این نیست که اهل یک زبان، زبان خود را کنار بگذارند و به عربی سخن گویند. در قرآن و روایات و قوانین اسلام چنین چیزی هیچ گاه نیامده است و اصولاً در مذهب اسلام که آیینی همگانی است مسئله زبان مطرح نیست.
اگر ایرانیان احیا و تکلم زبان فارسی را مبارزه با اسلام میدانستند، در احیای لغت عربی و قواعد آن کوشش نمیکرند. ایرانیان زبان عربی را زبانی بیگانه نمیدانستند بلکه آنها این زبان را زبان اسلام میدانستند زبان قوم عرب، و چون اسلام را متعلق به همه میدانستند زبان عربی را نیز متعلق به خود و همه مسلمانان میپنداشتند همه زبانها به جز عربی زبان یک قوم و ملت است ولی عربی تنها زبان یک کتاب است.
قرآن تنها نگهدارنده و عامل بقای زبان عربی است و تمام آثاری که به این زبان به وجود آمده و علوم دستوری که برای این زبان به وجود آمده به خاطر قرآن است اگر افراد غیر عرب برای این زبان احترام بیشتری نسبت به زبان مادری خود قائلند، بدین خاطر است که آنها زبان عربی را زبان دین و زبان مادری را زبان ملت خود میدانند مانند حافظ که در غزل خود زبان عربی را هنر دانستند:
اگر چه عرض هنر پیش یار بیادبی است
زبان خموش و لیکن دهان پر از عربی است
به طور کلی آیین و قانونی که متعلق به همه افراد بشر است نمیتواند روی زبان مخصوصی تکیه کند بلکه هر ملتی با خط و زبان خود که مظهر یک نوع فکر و سلیقه است میتواند بدون هیچ مانعی از آن پیروی کند.
منبع:خدمات متقابل اسلام و ایران ؛ شهید مرتضی مطهری