استیلولیتها سطوح نامنظمی هستند که در داخل سنگهای رسوبی در اثر انحلال فشاری رسوبات تشکیل شدهاند. استیلولیتها بیشتر در سنگهای آهکی و دولومیتی دیده میشوند و بطور کلی امتداد محور استیلولیتها در جهت بیشترین نیروی وارده بر آن است که بدین وسیله میتوان جهت فشار وارده بر سنگ را تعیین کرد. |
منشا استیلولیتها
در رابطه با ایجاد این درزهها ، فرضیههای زیادی توسط محققین عنوان شده است، که میتوان به فرضیاتی مانند ، منشا آبی ، ناشی از پدیدههای تبلور ،
فرسایش ، انحلال متفاوت هم زمان با
دیاژنز و یا غیر همزمان با دیاژنز و در نهایت منشا تکتونیکی اشاره نمود. محققین زیادی منشا تکتونیکی استیلولیتها را نشان دادهاند. در صورتیکه استیلولیتها در خارج از مناطق چین خورده حاصل شده باشند، امتداد کوتاه شدگی را به دست میدهند، چون امتداد کوتاه شدگی تقریبا افقی بوده و به موازات امتداد قلههای استیلولیتی است و بنابراین واضح است که آنها در طی یک فاز فشاری ایجاد شدهاند.
مشاهداتی که بر روی آهکهای دوران دوم
منطقه اقلید ـ دهبید ایران و لانگدوک فرانسه انجام گرفته بیانگر آن است که استیلولیتها، با قلههای افقی توسط یک فاز تکتونیکی فشاری و استیلولیتها با قلههای عمودی در طی یک فاز کششی ظاهر شدهاند. استیلولیتهای افقی با قلههای عمودی در منطقه دهبید نیز منشا تکتونیکی دارند.
روابط استیلولیتها و سطوح برشی
سطح انفصال در سنگها که توسط یک درزه استیلولیتی تشکیل میگردد، میتواند بوسیله یک سطح برش نیز ایجاد شود، بنابراین امتداد درزه استیلولیتی نسبت به امتداد تنش حداکثر به صورت مایل است. توسط درزههای استیلولیتی تکتونیکی میتوان جهت افت بعضی از سطوح برشی و امتداد تنش حداکثر را تعیین نمود.
درزههای استیلولیتی و شکافهای کششی
درزههای استیلولیتی میتوانند در مواجه با شکافهای کششی متوقف گردند، بطوری که در این برخورد شکافهای کششی را قطع نموده و یا توسط آنها قطع شوند. در حالت کلی امتداد درزههای فوق عمود بر شکافهای کششی است و ستونهای استیلولیتی و امتداد شکافهای کششی به موازات امتداد تنش حداکثر است.
درزههای استیلولیتی و چینها
شکافهای استیلولیتی میتوانند قبل از
چین خوردگی ، هم زمان با چین خوردگی و یا بعد از آن ایجاد و گسترش یابند.
مباحث مرتبط با عنوان