تعریف خَمر
|
|
| آنگونه که از لغت استفاده میشود نام هر مایعی است که برای مست کردن ساخته شده است و اصل معنای آن پوشاندن و مستور کردن است و از آن جها اینگونه نامیده شده که عقل را مستور میکند و نمیگذارد که خیر و شر و زشت و زیبا را تشخیص دهد. سابقا عربها خمر را از انگور و خرما و جو میساختند ولی کمکم اقسام دیگری بر آنها افزوده شد بطوری که امروز انواع و اقسام مختلفی از نوشابههای مسکر ساخته میشود که از لحاظ تاثیر در ایجاد مستی و شدت و ضعف آن متفاوت و همه آنها خمر است. |
تعریف مِیسر
|
|
| در لغت به معنای قمار است و قمارباز را یاسر گویند و اصل آن از «یسر» به معنای آسان گرفته شده بمناسبت اینکه قمارباز مال مردم را به آسانی و بدون رنج کسب و کار به چنگ میآورد. |
این کلمه را عربها در قسم خاصی از قمار استعمال میکنند که «ازلام» و «اقلام» نیز نامیده میشد و ترتیبش این بود که شتری را نحر میکردند و به 28 قسمت تقسیم میکردند. بعد 10 چوب تیر که هر یک نام مخصوصی داشت به اسم ده نفر میزدند هفت تای آنها که ( فذ ، توام ، رقیب ، حلس ، نافس ، مسبل ، معلمی) نام داشت دارای سهام بود و نام هرکس خارج میشد یک یا چند سهم از شتر به او داده میشد.
خمر و میسر در قرآن
یکی از حکمتهای نزول تدریجی قرآن این است که اگر قرآن بصورت جمعی و یکباره بر مردم نازل میشد و احکام آن دفعه به مردم ابلاغ میگشت زیر بار وظایفی که قرآن با ضوابط خاصی آنرا مشخص کرده بود نمیرفتند. همانطور که میدانیم ملتی که در آغاز ظهور اسلام این قوانین به آنها ابلاغ شده بود تازیان بودند و این ملت همزمان عصر جاهلی زندگی میکردند و با ملتهای دیگر کمتر روابط فرهنگی و علمی و اجتماعی برقرار ساخته بودند و علاوه براین تقریبا بطور کلی مخالف جهت قوانین اسلام زندگی میکردند و با آداب و رسوم کهن و ریشه داری سروکار داشتند که ترک آنها بطور یکباره سخت دشوار و ناهموار بود. باید این ملت را تدریجا به چنین قوانین آسمانی آشنا ساخت تا از آن گریزان نباشند لذا قرآن تدریجا نازل شد تا مردم بتدریج با قوانین آن خو بگیرند. مثلا قرآن برای پایان دادن به یک رسم و عادت اجتماعی و ملی (شراب و قمار) که ناپسند و در عین حال در مورد آن سخت راسخ بودند زمینه امکان ترک آنرا بتدریج فراهم آورد و آن را پس از چهار مرحله حرام نمود :
- در مرحله اول نظر آنان را موضوع خمر و منشا آن جلب مینماید و میفرماید: «و من ثمراتِ النخیل و الاعناب تتخدون منه سکراً ؛ و از میوههای درخت خرما و انگور این است که از آن نوشابههای شیرین بدست میآید» (نحل _ 67)
- سپس با لحنی آرام و موثر آنان را به اندیشیدن صحیح و تفکری سنجیده رهنمون میگردد و میفرماید : «یسئلونک عن الخمر و المیسر قل فیهما اثمٌ کبیرٌ و منافعٌ للناس و اثمهما اکبرُ من نفعِهما» (بقره _ 219)
خداوند متعال در این آیه به مردم هشدار میدهد که از منطق و عقل خود بدقت بهره برداری کنند. به این معنا که میگوید : در شراب و قمار منافع و مضراتی وجود دارد که مضرات آن به مراتب بیشتر از نفع آنهاست.
- خداوند متعال در مرحله سوم برای بر حذر داشتن مردم از این آلودگی محدودیتهای زمانی در شرب خمر بوجود آورد، چون مردم مکلف به نماز شده بودند و باید این فریضه را در شبانه روز 5 بار اقامه نمایند و طبق آیه «یا ایها الذین امنوا لاتقربوا الصلاة و انتم سکاری حتی تعلموا ما تقولون» (نساء _ 43)
فرصت شرابخواری را محدود کرد چون برحسب این آیه نباید مردم بهنگام نماز مست باشند. بدیهی است که یک فرد مسلمان در فواصل میان نمازهای پنجگانه ناگزیر از شرابخواری میپرهیزد تا خود را شایسته نماز گزاری سازد.
- قرآن کریم پس از آنکه لحظه به لحظه خود را به هدف نزدیک دید در مرحله چهارم آخرین گام را در این زمینه برداشته و با لحن قاطع و خالی از هرگونه ابهام میگوید : «یا ایها الذین امنوا اِنٌما الخمر و المیسر و الانصاب و الازلام رجس من عمل الشیطانِ فاجتنبوه لعلکم تفلحون ؛ ای مومنان شراب و قمار و بتان و تیرهای پلیدند و از کردار شیطان ، پس از آنها دوری گزینید.» (مائده _ 90)
در تاریخ میبینیم که در این مرحله رسم و عادت شرابخواری و قمار از میان ملت عرب رخت بر جست و همانگونه که آیه در خواست کرد تازیان از شرابخواری و قمار دست برداشتند. لذا پس از آن به انتظار بسر میبردند که حد و مجازات شرابخواری به آنان اعلام گردد.
هیچنین بخوانید
