تبعید رضاشاه : 27 مهر 1320 هجری شمسی رضا شاه که روز پنجم مهر با کشتی پستی از بندرعباس به سوی نامعلومی حرکت کرده بود در جزیره موریس لنگر انداخت و مکلف شد در همانجا بماند.
حمله هیتلر به شوروی : هنگامیکه دراول تیرماه 1320 شمسی آلمان به شوروی حمله کرد. اهمیت استراتژیکی ایران در جنگ بین‌المللی دوم چند برابر گشت .
اهداف استراتژیک آلمان در حمله به شوروی : هدف آلمانیها خرد کردن نیروهای دفاعی شوروی ، تصرف مسکو ، لنینگراد و کیف و رسیدن به چاههای نفت قفقاز بود . آنها قصد داشتند پس از آنکه سپاه آفریقایی آلمان ، انگلیسیها را در مصر درهم کوبید ، همان ارتش به سوی خاورمیانه حرکت کند و از طریق فلسطین و عراق به سمت ایران بیاید و با ارتش اعزامی آنان به شوروی، در ایران تلاقی نموده و هر دو ارتش در معیت یکدیگر به هندوستان حمله ور شوند و با تصرف ذخایر نفت خیز جنوب ایران و منابع حیاتی هند امپراطوری انگلیس را به زانو درآوردند. اتحاد شوروی و انگلستان : در برابر این خطر عظیم انگلستان بی درنگ دست دوستی به سوی شوروی دراز کرد. هر و طرف به همدیگر نیاز جدی داشتند و باعث شد تا موقتا اختلافات خود را کنار بگذارند . از یک سو نیاز مبرم شورویها که در زیر ضربات کوبنده ارتش هیتلری قرار داشتند به اسلحه و مهمات و دارو . و از سوی دیگر ، نیاز انگلیسیها به حفظ کانال سوئز و چاههای نفت جنوب ایران .
حمله و تصرف ایران : آنگاه مسله رساندن اسلحه و مهمات به جبهه شوروی ، مطرح شد . انگلیسیها ایران را که مطمئن‌ترین و کوتاهترین راه بود پیشنهاد کردند . چراکه راه آهن سراسری آن از خلیج فارس به دریای خزر مطمئن‌ترین وسیله نقلیه به شمار می‌رفت . انگلیسی ها ایران را پیشنهاد کردند . از طرف دیگر انگلستان با شناختی که از عملکرد دولت و ارتش ایران داشت ، می دانست که با حمله متفقین به ایران ، این نهادها از خط مشی ترسیم شده توسط انگلستان ، تبعیت خواهند کرد .
ویژگی ارتش رضاشاهی : البته به فرض اینکه دولت ایران قصد مقابله با تهاجم روس و انگلیس را می‌داشت ، ارتش ایران عمدتا برای سرکوبی جریانات مخالف محلی و حفظ امنیتی داخلی سازمان یافته و تجهیز شده بود . به بیان دیگر این ارتش ، قدرت مقابله با نیروهای انگلیسی و روسی را نداشت . ضمنا شخص رضا شاه تصور نمی‌کرد که علی رغم هماهنگی کامل وی و دولتش تا آخرین روز حکومت با بریتانیا، این دولت وجود 700 کارشناس آلمانی را بتواند بهانه‌ای برای حمله متفقین به ایران بنماید .
حمله و تصرف ایران : وقتی در سوم شهریور 1320 نیروهای شوروی و انگلستان از شمال و جنوب به ایران حمله‌ور شدند ، رضاشاه به شدت غافلگیر شد. و وقتی علی منصور نخست وزیر وقت در صبح سوم شهریور خبر حمله متفقین را به او اطلاع داد ، رضا شاه حیرت زده اظهار داشت : «باور کردنی نیست» دوستان انگلیسی ما با همان رفتاری کردند که هیتلر با بلژیک انجام داد و موسولینی هم با یونان کرد .»
اشغال کشور ، بیدرنگ سرنوشت رضاشاه را رقم زد در عرض سه روز پس از اشغال ایران ، ارتش رضاشاهی که توسط هواپیماهای انگلیس و شوروی بمباران شده بود ، عقب نشست.
استعفا و عزل رضاشاه : در عرض چهار روز ، فروغی به نخست وزیری منصوب شد تا با متفقین مذاکره کند در عرض یک هفته، نخست وزیر جدید درخواست صلح کرد و در نهان از متفقین می‌خواست که رضاشاه را کنار بگذارند. طی سه هفته یعنی در 25 شهریور 1320 شمسی ، رضاشاه برگ استعفای خود ا که به وسیله فروغی تنظیم شده بود امضاء کرد و با خاندان خود به اصفهان و از آنجا به کرمان و بندرعباس عزیمت نمود . او سپس در 27 مهرماه 1320 با کشتی از بندرعباس به تبعیدگاه خود جزیره موریس رفت . رضاشاه پس از چندی اقامت در این جزیره ، به سبب شکایت از آب و هوای نامساعد آنجا به شهر ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی تغییر مکان یافت سرانجام در چهارم مرداد 1323 شمسی چشم از جهان فروبست.
از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
