با توجه به وضعیت اسفبار جهان اسلام در عصر امامت
حضرت سجاد علیه السلام و نقشه گسترده نظام سیاسی حاکم برای نابودی ارزش‌های اسلامی و سرکوب شدید دوستداران اهل‌بیت و ایجاد خفقان توسط
بنی امیه و
زبیریان و کم‌بودن اصحاب وفادار و آگاه به اهداف و جایگاه
امامت، می‌توان برنامه امام زین العابدین علیه السلام را در دوران امامتش دارای سرفصل‌های مهم زیر دانست:
1-حفاظت از دستاوردهای نهضت عاشورا و جلوگیری از خاموش شدن شعله‌ای که در کربلا افروخته شد.
2- ارائه سیمای امامت راستین در بین جامعه.
3- نشر معارف اصیل اسلامی در بین اقشار مختلف جامعه.
4- تربیت انسان‌های مستعد و گسترش و تعمیق باورهای مذهبی در وجود آنان، و بازسازی جامعه شیعی.
5- برگرداندن روحیه اعتماد به نفس و نشاط به پیروان خود و مبارزه با یأس و سرخوردگی.
6- خنثی کردن نقشه‌های خائنانه بنی‌امیه و بنی‌مروان برای نابودی اسلام.
امام سجاد علیه السلام از وضعیت جامعه‌ی معاصر خود، شناخت روشنی داشت و به‌خوبی می‌دانست'' درگیری مسلحانه و رو در رو با نظام سیاسی حاکم برایش ممکن نیست.
از این‌رو خط مشی‌ای را انتخاب نمود که در پرتو آن بتواند نیروهای پراکنده و آسیب‌دیده و مأیوس را بازسازی و نیروهای جدید و بانشاط را تربیت کند.
معارف اصیلی که در سایه حکومت امویان رو به نابودی بود، نه تنها نجات یافت، بلکه زمینه‌های وسیع نشر آنها در دوره‌ی امامت
امام باقر علیه السلام فراهم شد.
امام در این رابطه بیشترین بهره را از روش تعلیم غیر مستقیم برد و به خصوص از سلاح
«دعا» و «تقیّه» استفاده نمود. او نه تنها با رفتار سنجیده‌ی خود بهانه‌ای به دست دشمنان خود نداد، بلکه به گونه‌ای پیش رفت که جامعه شیعه بازسازی شد و از خطر نابودی و انحطاط نجات یافت.
مراجعه شود به:
