1- مظفرالدین شاه شخصی دست و دل باز و منتهای درجه ترسو بود.
2- ترس و عدم اقتدار شخصی پادشاه عاقب به حال ایران مفید واقع گردید که به یک جنبش طی مشروطیت سلطنت را تسلیم نمود.
3- او از تمام اجداد خود معارف دوست تر بود.
4- به ترقی مملکت متمایل بود ولو اندکی هم از اقتدارات او کاسته می شد، حرفی نداشت.
5- در عهد این پادشاه آنچه رسماً از ایران کاسته شد هیرمند بود که در قضیه مرزی سیستان و افغان قطع گردید.
4- دولت عثمان هم به دعوی مرزی به خاک ایران قدری تجاوز نمود.
5- بحرین علناً خودسر یا زیر بار انگلیس رفت.
6- امتیازات بسیار زیادی به دول خارجه داد منجمله تجدید امتیاز راه آهن به روس، بانک آلمان حضر شوش و ....
7- گرچه گفتگوی بسیاری از این امتیازات در زمان ناصرالدین شاه شد ولی اتمام و اجرایش در عهد این پادشاه بود.
8- قبول شرایط استقراض که پنجة روس را به جسم ایران جای داد در اضمحلال این سلطنت کافی بود.
9- در سال 1324 با نیکنامی تمام این پادشاه جهان را ترک گفت، ولی عاقبت به خیر شد و در آخر عمر جلب نام نیک کرد و محبوب القلوب رعایای خویش بلکه عامه نوع خواهان عالم گردید.
|
|
|
|
