مقدمه

ما برای زنده ماندن باید غذا بخوریم اما تعداد کمی از ما به مزارع که محل تولید مواد غذایی هستند دسترسی داریم. اغلب ما مواد خوراکی را در سوپرمارکتها، میوه فروشی، پروتئینی‌ها یا رستوران می‌بینیم و کم پیش می‌آید که به محل تولید آنها فکر کنیم. تمدن سیستمی است که انواع مواد غذایی را به بازار عرضه می‌کند تا ما در سلامت کامل باشیم اما در بعضی موارد هم شکست خورده است.

آگهی‌های مواد غذایی با انگیزه سود بیشتر به نوعی هیپنوتیزم دسته جمعی درباره مواد غذایی منجر شده است که من و شما هم تحت تاثیر آن قرار گرفته‌ایم. ظاهراً ما در انتخاب مواد غذایی فرصت فکر کردن درباره نیازهای خود نداریم مگر اینکه این رنج را به جان بخریم، خرافات را دور بریزیم و براساس آموزشهای علمی خودمان را دوباره برنامه ریزی کنیم. موارد زیر مفاهیم کلی هستند و اطلاعاتی به دست می‌دهند که بتوانید به خودتان فکر کنید:

خرافه اول: اگر چیزی در فروشگاه عرضه شده پس مشکلی ندارد

تا به حال هیچ آگهی تبلیغاتی درباره مواد غذایی پخش نشده که آن ماده غذایی را برای سلامتی مضر بداند. همه آنها به خواص سالم و مغذی غذاها اشاره می‌کنند حتی درباره شیر، نوشابه‌ها، شکلات و آب نبات. پس از یک عمر گوش دادن، نگاه کردن و خواندن آگهی‌های بازرگانی همه ما انبار بزرگی از پیش فرضها در مورد مواد غذایی داریم که هیچ ربطی به خواص واقعی آنها ندارد. بنابراین وقتی برای خرید به سوپرمارکت می‌روید نه تنها احساس امنیت می‌کنید بلکه فکر می‌کنید به محیط صمیمانه‌ای وارد شده‌اید که به تغذیه و سلامت شما اهمیت می‌دهد.

اما هیچ چیز گویاتر از حقیقت نیست. به چشم فروشندگان مواد غذایی یا رستوران دارها شما یک کیف پر از پول هستید. مسئله این است که آنجا را با کمترین پول باقیمانده در کیفتان ترک کنید. بنابراین مناسب ترین عمل همان رفتاری است که سرباز باید در میدان مین در پیش بگیرد. اگر انتخاب صحیح داشته باشید سالم بیرون می‌آیید و اگر اشتباه کنید می‌میرید. آدم در میدان مین سریع می‌میرد ولی در سوپرمارکت یا رستوران به تدریج، طوری خرید کنید که انگار سوپرمارکت میدان مین است.

خرافه دوم: فست فود خوب است

رستوران فست فود زنجیره‌ای جدیدی را تصور کنید که وقتی وارد می‌شوید و پول می‌پردازید، یک کیسه غذا (مثل اسب) به گردنتان می‌اندازند. گنجایش آن زیاد است و هر وقت خواستید بیشتر غذا بخورید کافی است آن را تکان بدهید. حتی می‌توانید همین طور که غذا می‌خورید به سراغ کارتان بروید چون دستهایتان آزاد است. غذای داخل کیسه هم مخلوطی از بافتهای چربی با مقدار زیادی نمک و شکر است. می‌توانید با آن نوشابه هم بخورید. در این رستوران کم و بیش همان غذایی سرو می‌شود که سایر فست فودها به خورد مردم می‌دهند، فقط سریعتر است.

چطور است؟ فست فود هم مثل همین است. شما هیچ نظارتی بر روش آماده سازی آن ندارید. فست فود پر از چیزهایی است که آدم را معتاد می‌کند و خوشمزه است: چربی، شکر و نمک که منجر به بروز ناراحتیهای گوارشی هم می‌شود. غذا خوردن در فست فودها را به حداقل برسانید.

خرافه سوم: مواد غذایی فرآوری شده سالم و خوشمزه هستند

این روزها در تمام خواروبارفروشی‌ها غذاهای آماده و نیمه آماده به وفور یافت می‌شوند. اما بعضی از آنها دیگر شبیه غذا نیستند مثل کیک‌های مربایی. بعضی دیگر هنوز اصالت خود را حفظ کرده‌اند با این حال به برچسب محتویات آن نگاه و بعد خون گریه کنید. با خوردن غذاهای آماده نه تنها ماده غذایی اصلی را می‌خورید بلکه مواد دیگری را هم که برای مزه بهتر و ماندگاری طولانی‌تر به آن زده‌اند را نوش جان می‌کنید. برچسب‌ها معمولاً بهترین تاریخ مصرف را هم اعلام می‌کنند که هر چه طولانی‌تر باشد مشخص می‌کند چقدر بیشتر مواد نگهدارنده و افزودنی‌های شیمیایی در آن هست. این مواد غذایی در کوتاه مدت بی دردسر و مناسب به نظر می‌آیند اما آیا به نظر شما جوانمرگ شدن یا ابتلا به بیماریهای حاد در سالهای آینده هم همین قدر خوب است؟
هشدار کبری! خرید و مصرف مواد غذایی فرآوری شده را به حداقل برسانید.

خرافه چهارم: پختن غذا به هضم آن کمک می کند

ما در دورانی زندگی می‌کنیم که تقریباً هرچه می‌خوریم پخته است. وقتی که همه چیز به جز سالاد پخته می‌شود پرسش از خرد پخت غذا سخت است. خرد عمومی پخت غذا این است که قابلیت هضم را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود رایحه دل انگیز غذاها آزاد شود. واقعیت این است که پختن در بیشتر غذاها باعث شکسته شدن مواد مغذی آنها می‌شود بنابراین بیشتر مواد مغذی آن در طول پخت از بین می‌رود.

بعضی مواد غذایی هم هستند که باید حتماً پخته شوند چون پیش از پختن آنقدر سفت هستند که نمی شود آنها را خورد. البته این دسته بخش بسیار کوچکی از آنچه می‌خوریم را تشکیل می‌دهند. گوشت هم حتماً باید خوب پخته شود. در مورد عطر غذا هم همه چیز به عادت برمی‌گردد. اگر خودتان را به غذای پخته عادت بدهید طبیعتاً به نظرتان خوشمزه‌تر هم می‌آیند. اگر می‌توانید چیزی را خام بخورید، همین کار را بکنید.

خرافه پنجم: خوردن سه وعده غذا در روز بهترین روش است

حتماً این یکی را از مادرتان زیاد شنیده‌اید. مادران زود گول تبلیغات کاذب غذایی را می‌خورند. البته همه ما همین طور هستیم. به علاوه برای مادران راحت‌تر است که هر روز به بچه‌ها در سه موقع منظم غذا بدهند. باور کنید بدن شما در غیاب اعتیاد غذایی بهتر از هر کس دیگری می‌داند باید غذا بخورید یا نه. با این حال از گرسنگی اعتیادگونه به ماده غذایی خاص بترسید. اگر گرسنه هستید اما فقط شیرینی می‌خواهید، مواظب باشید شما واقعاً گرسنه نیستید بلکه در وضعیت اشتیاق اعتیادگونه قرار گرفته‌اید. فقط وقتی غذا بخورید که گرسنه‌اید.

خرافه ششم: شیر و فرآورده های آن مواد غذایی خیلی خوبی هستند

این یکی نتیجه قضیه کلی گوشت است. «رژیم غذایی وقتی متعادل است که هر روز شیر، ماست، کره، پنیر و خامه بخورید» یا «فقط شیر می‌تواند کلسیم مورد نیاز بدن را تامین کند». در حالی که کلسیم با خوردن مقدار کافی از سبزیجات هم تامین می‌شود. از طرفی در شیر و فرآورده‌های آن کازئینات کلسیم هم هست که ماده اصلی چسب چوب است. لبنیات را به اندازه بخورید.

خرافه هفتم: اگر غذایی طبیعی است، پس هر چه می خواهید از آن بخورید

این خرافه پیشرفته‌ای است که کسانی که چند سال رژیم غذایی سالمی را دنبال کرده‌اند القا می کنند. مثلاً می‌گویند چون عسل، سیب، پرتقال (یا هر چیز دیگر طبیعی) مستقیماً از طبیعت به دست آمده‌اند می‌توانید برای رفع گرسنگی هر چه قدر که می‌خواهید از آن بخورید. اما این طورها هم نیست. معمولاً عسل پیش از بسته بندی فرآوری می‌شود و محصول به دست آمده ۷۵ درصد شکر دارد. از طرفی سایر مواد مغذی آن هم در طول فرآیند از بین می‌رود که جایگزینی برای آن نیست. سیب‌ها کم شیرین‌تر شده‌اند با این حال می‌توان آنها را به معتادان به قند خوراند. پرتقالها هم بیش از حد فروکتوز دارند (که بهتر از ساکاروز نیست) و وقتی آنها را آب می‌گیرند مقدار زیادی شکر به آن می‌زنند در حالی که فیبر موجود در پرتقال کامل هم در آن نیست. تقریباً هر ماده غذایی که بی‌رویه خورده شود برای سلامتی مضر است.

وقتی که در رژیم غذایی خود مواد طبیعی متنوع بگنجانید، فقط وقتی غذا بخورید که گرسنه هستید و تمرینات ورزشی منظم انجام دهید و به فکر دستگاه گوارش خود باشید و البته به غذا خوردن هم معتاد نباشید اشتهایتان خود به خود تنظیم می‌شود. اگر به غذا خوردن معتاد شوید هر چه بیشتر و بیشتر غذاهای طبیعی می‌خورید. کسی که به غذا خوردن معتاد شود معده‌اش چند برابر آنچه باید باشد کشیده می‌شود. چنین معده‌ای تا وقتی که مقدار زیادی غذا وارد آن نشود احساس پر شدن و سیری نمی‌کند.

بنابراین رعایت تعادل در مقدار، بخش مهمی از استراتژی جنگی شما برای سالم غذا خوردن است. اگر در مقدار غذا مشکل دارید هر روز صبح که از خواب بیدار می‌شوید، غذایی را که آن روز می‌توانید بخورید کنار بگذارید که بسته به مقدار فعالیت‌تان نباید بین ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ کالری باشد. فرد متوسطی که کار نشسته انجام می‌دهد حدود ۱۵۰۰ کالری و کسی که فعالیت بدنی شدید دارد حدود ۳۰۰۰ کالری غذا نیاز دارد. فرض بر این است که شما در حال آماده شدن برای مسابقات مردان آهنین یا چیزی شبیه به آن نیستید. اگر چند هفته به این ترتیب عمل کنید وضعیت گرسنه شدن شما به حالت طبیعی بازمی‌گردد چرا که معده دوباره به اندازه طبیعی خود جمع می‌شود و نیازی نیست به مقدار زیاد غذا بخورید. مواد غذایی طبیعی و فرآوری نشده را با تنوع گسترده و نه در مقدار زیاد بخورید.

خرافه هشتم: بهترین روش کم کردن وزن رژیم گرفتن است

هر سال در سراسر جهان مردمی که با این شعار هیپنوتیزم شده‌اند میلیاردها دلار پول خرج می‌کنند. با این روش چندین میلیون تن چربی آب می‌شود. اما از طرف دیگر کسانی که قبلاً با این رژیمها وزن کم کرده‌اند چند میلیون تن چربی بیشتر جذب می‌کنند. رژیم گرفتن مشکل اصلی را حل نمی‌کند. مشکل اصلی کیفیت پایین مواد غذایی، اعتیاد به مواد غذایی بخصوص و عادات غذایی ناکارآمد است. تحقیقات نشان داده است کسانی که رژیمهای غذایی سخت می‌گیرند بیش از ۹۵ درصد بیش از قبل اضافه وزن پیدا می‌کنند. هیچ وقت رژیم نگیرید.

خرافه نهم: باید همیشه تمام غذایی که در بشقابتان هست را بخورید

این خرافه را هم پدر و مادرهایی درست کرده‌اند که دلشان نمی‌خواسته بعد از اینکه فرزندشان سیر شد و دست از غذا خوردن کشید بشقاب او را تمیز کنند. البته این به معنی اسراف کردن نیست، هر بار مقدار کمی غذا در بشقاب خود بکشید و پس از تمام شدن آن از خود بپرسید آیا هنوز گرسنه هستم، اگر جواب منفی بود دیگر غذا نخورید. تنها رازی که آدمهای همیشه لاغر دارند همین است. اگر هنوز غذا در بشقابتان مانده آن را برای وعده بعد کنار بگذارید. وقتی سیر شدید دست از غذا خوردن بکشید.

خرافه دهم: ته بندی بین وعده‌های غذایی خوب است به شرط آنکه آنچه می‌خورید سالم باشد

خیلی از مردم در طول روز مدام دهانشان می‌جنبد. وقتی هم که کمی درباره تغذیه اطلاعات به دست می‌آورند سعی می‌کنند بین وعده‌ها فقط مواد غذایی سالم بخورند. وظیفه اصلی معده و روده کوچک هضم غذا است. مرحله نخست هضم ترشح تپیالین از غدد بزاقی است. هضم نشاسته از اینجا شروع می شود. مرحله بعد اسیدی کردن غذا در معده است که باعث شکستن پروتئین‌ها و آماده شدن آن برای هضم بیشتر در روده کوچک می‌شود.

غذا تقریباً دو ساعت در معده تحت شکست اسیدی قرار می‌گیرد. پس از آن به روده کوچک می‌رود. معده حداقل دو ساعت پس از آخرین غذا آمادگی ورود غذای بعد را دارد. اگر قبل از دو ساعت لازم باز هم غذا بخورید غذای جدید با قبلی مخلوط می‌شود و یا غذای قبلی بیش از دو ساعت در معده می‌ماند یا غذای بعدی زودتر وارد روده کوچک می‌شود. به هر حال به ضرر شما است. در حالت اول غذا بیش از حد اسیدی می‌شود و ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد و در حالت دوم غذا کامل هضم نمی‌شود چون بخشی از مرحله اسیدی شدن را رد می‌کند. بین زمان خوردن تان حداقل سه ساعت فاصله بگذارید.

مباحث مرتبط با عنوان

• آداب غذا خوردن
• اختلالات خورد و خوراک
• اعتیاد غذایی
• تغذیه سالم
• تنقلات غذایی
• رژیم غذایی
• سوء تغذیه
• مکملهای غذایی

پیوندهای خارجی

1. www.iranmania.com