قرائت؛ اولین علم اسلامی

در میان علوم اسلامی، اولین علمی که تکوین یافت علم قرائت و پس از آن علم و تفسیر بود. علم قرائت مربوطه به لفظ قرآن است که چگونه خوانده شود.

صحابه قرآن را از پیامبر می‌آموختند رسول اکرم برخی از صحابه را مستقیماً تعلیم می‌دادند و آنان را که قرآن را آموخته بودند مأمور تعلیم دیگری می کردند.

در همین وقت بود که گروهی متخصص قرائت و تعلیم صحیح قرآن به وجود آمد و عامه مسلمانان که در این هنگام زیاد شده بودند با ولع شدیدی به تعلیم قرآن رو کرده بودند به این متخصصان رو می‌آوردند. این متخصصان کیفیت قرائت خود را از ائمه یا از صحابه روایت می‌کردند.

دربارة علت اختلافات قرائتها آنچه مسلم است این که مسلمین نهایت کوشش را به کار می‌بردند تا قرآن را آن چنان قرائت کند که شخص پیامبر قرائت می‌کردند در ابتدا قاریان شفاهاً‌ قرائت را از اساتید خویش فرا گرفتند و به شاگردان تعلیم می‌دادند.

سپس در این علم کتابهایی تألیف شد. بعضی مدعی شدند اول کسی که در علم قرائت کتاب تألیف کرد ابوعبید قاسم بن سلام است ولی این نظر مردود شناخته شده است.

حمزه‌بن حبیب که شیعه و از قراء سبعه است حدود یک قرن قبل از او میزیسته به تألیف کتاب در فن قرائت پرداخته است همچنانکه علامه بزرگوار آیت الله مرحوم سید حسن صدر معتقد است که ابان بن تغلب که از اصحاب و شیعیان امام زین العابدین علیه‌السلاماست پیش از همه به تدوین علم قرائت پرداخته است.

مرحوم صدر اثبات می‌کنند که اول کسی که قرآنی را جمع آوری کرد و نوشت حضرت علی علیه‌السلامبودند اول کسی که قرآن را نقطه گذاری کرد ابو الاسود دئلی از اصحاب علی علیه‌السلامبود.

اولین کسی که در فضائل قرآن کتاب نوشت ابی بن کعب صحابی معروف است که شیعی است و اولین کسی که درباره مجازات قرآن تألیف کرد فراء نحوی معروف است که ایرانی و شیعی است. به هر حال در میان تابعین و شاگردان تابعین که در قرن اول و دوم می‌زیستند‌اند ده نفر متخصص فن قرائت می‌باشند و هفت نفر که از همه مشهورتر و معتبرتر هستند را قراء سبعه گویند.



منبع: خدمات متقابل اسلام و ایران