| حرکات خشکی زایی حرکاتی از پوسته جامد زمین است که در آن قسمتی از پوسته زمین بطور آرام در مدت فوق‌العاده طولانی بطور قائم پایین یا بالا می‌رود. در اثر این حرکات ساختمانهای زمین شناسی تقریبا ثابت مانده و ساختمانهای جدیدی تولید نمی‌گردد، بلکه این حرکات موجب تغییرات عمده‌ای در نواحی رسوب گذاری شده و سواحل دریاها را تغییر می‌دهد. |
پدیده‌ای مرتبط با خشکی زایی
وقتی در اثر حرکات خشکی زایی ناحیه‌ای به آهستگی نشست می‌کند، دریا بتدریج در آن پیشرفت می‌کند و آب دریا نواحی وسیعی از آن را می‌پوشاند و در نتیجه ناحیه رسوب گذاری وسعت می‌یابد. چنین پدیده‌ای را
پیشروی دریا یا
Transgression می‌نامند. بالعکس اگر ناحیه‌ای در اثر خشکی زایی به آهستگی صعود نماید، در این ناحیه دریا بتدریج عقب نشینی می‌کند و چنین پدیده‌ای را
پیشروی و پسروی آب دریا یا
Regression نامند.
مثالی زنده از خشکی زای
این حرکات ممکن است در طول تاریخ زمین در یک منطقه به دفعات اتفاق افتاده باشد. در حال حاضر نیز این حرکات در نقاط مختلف دنیا شناخته شده و اندازه گیری گردیده است. برای مثال می‌توان خرابه‌های معبد
Serapis واقع در شهر قدیمی به نام
Pouzzoli در نواحی ناپل ایتالیا را نام برد. این معبد که در حدود 2000 سال پیش ساخته شده است، در قرن سیزدهم بخاطر فرونشینی زمینی ، تماما زیر آب رفته و این وضع تا قرن شانزدهم ادامه داشته است، در نتیجه در سطح ستونهای این معبد در اثر ماندن زیر آب شیارها و حفره‌های متعددی بوجود آمده است.
مطالعات انجام شده و همچنین آثار آب بر روی ستونها نشان می‌دهد که حداکثر عمق آب در این محل 5.71 متر بوده ، که این حداکثر میزان پایین رفتن سطح زمین در این ناحیه بوده و سپس بالا آمدگی که سطح زمین شروع شده بطوری که در سال 1828 عمق آب در این معبد فقط 30 سانتیمتر بوده است. بعد از این مرحله مجددا زمین فرو رفته در سال 1878 عمق آب 65 سانتیمتر ، در سال 1913 ، 153 سانتیمتر و در سال 1954 برابر با 2.5 متر بوده است. چنین پدیده‌هایی را می‌توان در سایر نقاط دنیا نیز مشاهده نمود.
نشانه‌های حرکات خشکی زایی
این حرکات را از روی رسوبات حاصل از پیشروی و پسروی و نیز از طریق ناپیوستگیهای موازی می‌توان تشخیص داد که در زیر به اختصار به هر کدام از این پدیده‌ها می‌پردازیم.
پیشروی دریا
چنانچه رسوبات دانه ریز بر روی رسوبات دانه درشت ته نشین شوند و به عبارت دیگر وجود رخساره‌های عمیق بر روی رسوبات منطقه کم عمق حاکی از پیشروی آب دریاها است.
پسروی دریا
رسوبات حاصل از پسروی دریا دقیقا عکس رسوبات پیشروی هستند به عبارت دیگر در پسروی دریا از توسعه و گسترش رسوبات فوقانی کاسته شده و همچنین
رسوبات دانه درشت و قاره‌ای جای رسوبات عمیق را می‌گیرد.
ناپیوستگی موازی
از این نوع ناپیوستگی طبقات دو طرف ناپیوستگی باهم موازی هستند، ولی از بین دو دسته از طبقات یک سطح فرسایشی دیده می‌شود. سطح ممکن است مسطح یا ناهموار باشد. این گونه ناپیوستگی در اثر بالا آمدن قائم پوسته زمین و یا حرکات خشکی زایی و خارج شدن از آب و پس از مدتی مجددا در زیر آب قرار گرفتن بوجود آمده‌اند.
مباحث مرتبط با عنوان
