مشخصات گیاهشناسی
جعفری یکی از گیاهان متعلق به
تیره چتریان از
گیاهان دو لپه میباشد. گیاهی دو ساله به ارتفاع 0.3 تا یک متر و دارای ریشه راست ، دوکی شکل یا متورم و به رنگ مایل به زرد است. به حالت وحشی در اکثر نواحی جنوب شرقی اروپا ، شمال افریقا ، آسیا و ایران میروید و به علاوه در نواحی مختلف پرورش مییابد. برگهای جعفری ، شفاف ،به رنگ سبز تیره ، دارای بریدگیهای لوزی یا مثلث شکل با تقسیمات فرعی است.
برگهای قسمت فوقانی ساقه آن، منقسم به قطعات باریک و نوار مانند ، با ظاهری متفاوت از برگهای تحتانی میباشد. گلهایی کوچک مایل به سبز و مجتمع به صورت چتر مرکب دارد. در قاعده اشعه چترهای اصلی و فرعی آن ، زائدههای باریک و غیر مستقیم دیده میشود. میوه آن کوچک به درازای 2میلیمتر ، به قطر یک میلیمتر یا کمی بیشتر ، به رنگ سبز و دارای بو و طعم بسیار معطر است. قسمت مورد استفاده جعفری ، ریشه ، میوه و ساقههای جوان برگدار آن است.
ترکیبات شیمیایی
میوه این گیاه دارای مواد روغنی ، آلورون ، تانن ، یک ماده ملون به رنگ زرد ، یک گلوکوزید سمی به نام
آپیئین و اسانس است. اسانس آن که از گرد میوه جعفری بوسیله تاثیر بخار آب بدست میآید، مایعی بیرنگ ، لوژیر به وزن مخصوص 1.1 ، محلول در روغن و اسانسها است و اگر تحت اثر سولفات آهن قرار گیرد ، به رنگ قرمز خونی درمیآید.
بوی آن معطر و شامل آپیول Apiol ، میریستیسین Myristisine ، به مقادیر کم از اتراکسیدها ، فنلها ، اسید پالمیتیک ، آلدهیدها و ستونهاست. گلوکوزید مذکور که
آپیوزید Apioside نیز نامیده میشود، اگر بطور ساده تجزیه گردد، مادهای به نام آپیژین Apigenine و نوعی قند به نام آپیوز Apiose میدهد. ریشه جعفری دارای 0.08 - 0.05 درصد اسانس ، مواد قندی و 5 درصد موادمعدنی است. بوی ریشه جعفری ، معطرو طعم آن کم و بیش شبیه قسمتهای هوایی گیاه است.
خواص دارویی تخم جعفری
- ضد نفخ شکم است.
- شریانها و رگها را تمیز میکند.
- ادرارآور و قاعده آرو است.
- برای درمان تب نوبه بکار میرود.
خواص ریشه جعفری
- ریشه جعفری اشتها آور است.
- ادرار آور و قاعده آرو است.
- سنگ کلیه را دفع میکند.
- برای درمان اسهال باید 20 گرم ریشه جعفری را در یک لیتر آب دم کرده و تنقیه کنید.
- دم کرده ریشه جعفری برای درمان تنگی نفس بکار میرود.
- برای درمان بیماری سرخک مفید است.
خواص برگ و ساقه جعفری
- برای رفع لکهها و جوشهای صورت دم کرده جعفری را روی پوست صورت بمالید.
- برای روشن شدن رنگ پوست مقداری جعفری را در نیم لیتر آب به مدت 5 دقیقه بجوشانید و صبح وشب صورت خود را با آن بشوئید بعد از یک هفته پوست صورت شما روشن میشود.
- دم کرده جعفری تببر است.
- دم کرده برگ جعفری برای بواسیر و سنگ کلیه مفید است.
- خوردن چای جعفری به هضم غذا کمک میکند.
- بعد از خوردن سیر برای برطرف کردن بوی دهان جعفری بجوید.
- جعفری نفس را خوشبو میکند.
- برای درمان ضرب خوردگی و خون مردگی له شده برگ و ساقه جعفری را روی عضو ضرب دیده بگذارید.
مباحث مرتبط با عنوان