مقدمه
آکوستیک به معنی وسیع کلمه تولید ، تراگسیل و دریافت انرژی بصورت ارتعاش در ماده است. اگر اتمها و مولکولهای شاره یا جامد از اوضاع طبیعی خود تغییر مکان یابند، نیروی الاستیک در آن پدید میگردد، که مربوط به سختی جسم است و میخواهد جسم را به حالت نخست باز گرداند. این را نیروی برگرداننده گویند. تأثیر این نیروی الاستیک برگرداننده توأم با
خاصیت اینرسی دستگاه ، ماده را برای ارتعاشهای نوسانی و در نتیجه تراگسیل موجهای آکوستیکی قابل میسازد.
امواج صوتی امواج مادی بوده که هم طولی و هم عرضی میتواند باشد. در شارهها بصورت طولی است و در محیطهای دیگر هم بصورت طولی و هم بصورت عرضی است. یعنی فرضا اگر صوت وارد یک ماده جامد شود، به
موج طولی و
عرضی با سرعتهای متفاوت تجزیه میشود.
تمیزکاری لولهها با امواج صوتی
امروزه استفاده از
امواج صوتی (
بوقهای صوتی) (sonic horns) جهت جلوگیری از رسوب ذرات و خاکستر در ماشین آلات صنعتی از قبیل فنها ، کانالها ، بویلرها و … افزایش یافته است. چنانچه این بوقها بدرستی استفاده شوند موجب افزایش در مدار بودن ماشین ، کاهش تعمیرات ، کاهش افت فشار و کاهش هزینههای تمیزکاری خواهند شد. در طراحی و استفاده این تجهیزات در بویلرها شرایط هندسی بویلر و لولهها ، نوع سوخت ، دبی گاز عبوری ،
دما و پارامترهای دیگر مد نظر قرار میگیرند.
مزیت تمیزکاری صوتی
در تمیزکاری صوتی ، امواج صوتی با لرزشهایی که ایجاد میکنند موجب جلوگیری از رسوب ذرات بر روی سطوح میشوند. به عبارتی لرزشهای ایجاد شده موجب سست شدن چسبندگی ذرات با سطوح شده و در جریان گاز از محوطه خارج میشوند. نکته مهم در این تمیزکاری عمل کردن آن در کلیه نقاط مورد نظر از سیستم است. حتی در نقاط کور سیستم که امکان تمیزکاری با روشهای دیگر مشکل است تمیزکاری صوتی درست عمل میکند.
بوق صوتی
بوقهای صوتی در
فرکانسهای شنوا و
مادون صوت کار میکنند. بوقهای شنوا در فرکانسهای بالاتر از 75Hz در گستره 140- 150db کار میکنند. بعضی کاربردها نیاز به امواج با طول موج کوتاهتر است ( 250Hz )، ولی اغلب موارد
فرکانس مورد نیاز حدود 125Hz میباشد. از آنجا که معمولا فرکانس طبیعی سیستم به این مقادیر نمیرسد، خسارت ناشی از
تشدید امواج غیر ممکن است. بوقهای ماورای صوت با امواج بلند در محدوده فرکانس کمتر از محدوده شنوایی بشر کار میکنند (معمولا با فرکانس 10- 35Hz) این منجر به ایجاد
توربولانس بیشتری در جریان گاز میشود که خود موجب مؤثرتر شدن عمل تمیزکاری خواهد شد. البته احتمال خسارت در این متد بیشتر است و لازم است پیش بینیهای لازم صورت گیرد که این در دستور العملهای بهره برداری ارائه شدهاند.
نکاتی چند درباره استفاده از بوق صوتی
- خسارات بوقهای صوتی امروزه بیشتر به خاطر عدم نصب صحیح است تا بهره برداری و نقائص فنی ، بوقهای مادون صوت در مواردی استفاده میشوند که تجهیزات دارای عمر بالایی هستند و همراه گاز رطوبت وجود دارد (بطور مثال در پیش گرمکنهای هوای دوار ) پیش گرمکن هوای دوار میتواند لرزشهای ایجاد شده در اثر استفاده از بوقهای مادون صوت را تحمل کند.
- نکته دیگر در استفاده بهینه از بوقهای صوتی این است که به تعداد کافی از بوقهای صوتی در ماشین آلات نصب شود تا تمیز کاری کامل ایجاد شود. در غیر اینصورت در محدوده خاصی این امکان برقرار خواهد شد. بطور مثال در فیلترهای دود هر بوق 125- 145db برای هر 5000f t 2 سطح فیلتر مورد نیاز است.
- دوره تناوب استفاده از بوق نیز از عوامل مؤثر در عملکرد بهینه است. این زمان بایستی به اندازه کافی کوتاه اختیار شود تا ذرات رسوب شده فرصت چسبیدن به سطح را پیدا نکرده باشند. تنظیم بوق برای عمل به مدت 10 تا 15 ثانیه هر 10 تا 20 دقیقه معمولا" مناسب میباشد. البته با توجه به شرائط و ظرفیت این زمان تغییر میکند.
تمیزکاری لولههای بویلر نیروگاهی
یکی از مواردی که تمیزکاری اهمیت دارد لولههای بویلرهای نیروگاهی است. در نشست دود و رسوبات روی لولهها چنانچه به سرعت تمیزکاری صورت نگیرد این منجر به افزایش مقاومت حرارتی و افزایش دمای موضعی لوله و کاهش
تبادل گرما شده به حدی که موجب ذوب شدن لوله و محکمتر شدن رسوب میگردد، در این صورت لازم است هر چه سریعتر با استفاده از تجهیزات مربوطه ، رسوبات از روی لولهها جمع آوری شود. این عمل با استفاده از Sootblowers با کمک
بخار و
آزمایشهای مربوط به هوا صورت میگیرد که موجب صرف هزینه بالا و خسارات جانبی به اجزای بویلر است. در این ارتباط بویلر واحد صنعتی Northeastern در آمریکا که همواره با مسئله جمع شدن رسوبات و ذوب فلز همراه بود با مجهز شدن به بوق صوتی در قسمتهای مختلف
بویلر در کنار sootblowers راندمان تولید بخار به مقدار قابل توجهی بهبود یافت و مسئله ذوب شدن لولهها نیز حل گردید.
بوق صوتی و تمیزکاری لوله بویلر
در عمل معلوم شده است که وجود بوق صوتی هیچگونه مشکلی در
انتقال حرارت ایجاد نمیکند، در صورتی که استفاده از بخار و
هوای فشار بالا موجب
تلفات حرارتی میگردد. به علاوه زمان خارج از مدار بودن بویلر و میزان خوردگی بویلر و مصرف آزمایشهای مربوط به هوا و بخار فشرده کاهش مییابد. ذکر این مطلب در استفاده از بوقهای صوتی مهم است که این وسایل جهت نگهداری تمیز سیستم کاربرد دارند نه اینکه سیستم کثیف را تمیز کنند.
مباحث مرتبط با عنوان