معمولا آلاینده‌های هوا در درون خانه بیشتر از فضای باز خارج از خانه می‌باشند. این آلاینده‌ها شامل دی‌اکسید نیتروژن ، منوکسید کربن ، دود سیگار و ... می‌باشند که مشکلات تنفسی و امراض دیگر را بین مردم ، مخصوصا زنان و کودکان به همراه دارند.

در صنایع چوب،از چسب اوره-فرمالدئید استفاده می‌شود.

نگاه کلی

با پیشرفت صنعت و تکنولوژی و گسترش زندگی شهرنشینی مشکلی به نام آلودگی هوا زندگی ساکنان کره زمین را تهدید می‌کند. امروزه در هر کشوری حفاظت از محیط زیست و سالم‌سازی آب و هوا مورد توجه جدی دولتها می‌باشد، اما معمولا کسی به ‌این نکته توجه نمی‌کند که معمولا سطوح آلاینده‌های متداول هوا در درون خانه بیشتر از فضای باز خارج از خانه ‌است. از آنجا که بیشتر مردم مخصوصا زنان و کودکان ، مدت زمان بیشتری را در خانه سپری می‌کنند، تماس با آلاینده‌های هوا در داخل خانه یک معضل زیست محیطی به شمار می‌رود.

در واقع عدم استفاده کافی از وسایل تهویه در کشورهای در حال توسعه که برای سوخت از سوختهای فسیلی ، چوب ، باقیمانده‌های خشک شده محصولات کشاورزی و زیست توده‌های فراوری نشده ‌استفاده می‌کنند، باعث ایجاد آلودگی دود و منوکسید کربن می‌شود که مشکلات تنفسی و امراض دیگر را بین مردم ، مخصوصا زنان و کودکان به همراه دارد.

مهم‌ترین آلاینده‌های هوای داخل خانه در زیر آمده است:

فرمالدئید

مهمترین گاز آلی آلاینده هوای داخل خانه فرمالدئید می‌باشد، در حالی که غلظت آن در هوای باز بسیار کم می‌باشد. (در مناطق شهری 0.01ppm) ، مقدار آن در خانه‌ها اغلب چند برابر بیشتر و به حدود 0.1ppm می‌رسد (در مواردی حتی به 1ppm هم می‌رسد). منابع عمده ‌این گاز در خانه ، ‌انتشار آن از دود سیگار و از مواد سنتزی حاوی رزینهای فرمالدئید می‌باشد که در اسفنج اوره فرمالدئید برای عایق‌بندی و به صورت چسب در تخته‌های چند لایی و تخته‌های ساختمانی بکار می‌رود.

بسیاری از سازندگان محصولات چوبی فشرده فرایند تولید خود را اصلاح کرده‌اند تا سرعت آزاد شدن فرمالدئید کمتر شود. فرمالدئید بوی تند و زننده دارد. بوی آن را اغلب می‌توان از مغازه‌های فرش فروشی و پارچه‌های سنتزی تشخیص داد (از فرمالدئید برای رنگرزی هم استفاده می‌شود).

عوارض فرمالدئید روی انسان

غلظت‌های بیش از 0.1ppm فرمالدئید در بسیاری از مردم باعث سوزش چشم ، بینی ، گلو و خارش و سوزش پوست می‌شود. وجود فرمالدئید در هوا ممکن است باعث ایجاد عفونتهای دستگاه تنفس و آلرژی و آسم در کودکان شود. فرمالدئید در حیوانات آزمایشگاهی یک عامل سرطان‌زا است و در سال 1987 از طرف سازمان حفظ محیط زیست آمریکا ، بعنوان یک سرطان‌زای احتمالی در انسان طبقه‌بندی شده ‌است.

دی‌اکسید نیتروژن

NO₂ و CO هر دو گازهایی هستند که در فرایند احتراق سوختهای فسیلی در خانه رها می‌شوند. غلظتهای NO₂ در خانه‌هایی که ‌از وسایل گرم کننده گازسوز استفاده می‌کنند، بیش از مقادیر آن در فضای باز است. متوسط غلظت NO₂ در خانه‌ها 24pph است، اما اوج غلظت آن در نزدیکی اجاق گاز می‌تواند بیش از 300pph باشد.

عوارض دی‌اکسید نیتروژن روی انسان

NO₂ در بافتهای زیستی ، انحلال‌پذیر و یک عامل اکسنده ‌است. بیشترین اثر آن روی دستگاه تنفس می‌باشد. NO₂ تنها اکسید نیتروژن است که در غلظتهای معمولی در محلهای سکونت برای سلامتی زیان‌آور است.

منوکسید کربن

منوکسید کربن گازی بی‌رنگ و بی‌بو است. غلظت آن در منازل توسط احتراق ناقص سوختهای کربن‌دار مانند چوب و نفت و گاز طبیعی و درست کار نکردن وسایل گرمازا ، به شدت افزایش می‌یابد.

عوارض منوکسید کربن روی انسان

گاز منوکسید کربن با هموگلوبین خون ، کمپلکس پایداری تشکیل داده و حمل اکسیژن به سلولها را مختل می‌کند. حدود 1% هموگلوبین غیر سیگاریها به صورت کمپلکس با CO (کربوکسی هموگلوبین) درگیر است. این رقم در سیگاریها دو برابر یا بیشتر است که به علت منوکسید کربن حاصل از احتراق ناقص سیگار می‌باشد. افزایش مرگ و میر از حمله قلبی به علت افزایش درصد کربوکسی هموگلوبین ، دور از انتظار نیست. تماس با غلظتهای زیاد CO باعث سردرد ، خستگی ، بیهوشی و در نهایت مرگ می‌شود.

دود سیگار

خطرناک‌ترین آلاینده هوای داخل خانه ، دود سیگار می‌باشد که عامل اصلی سرطان ریه و باعث ایجاد بیماریهای قلبی می‌باشد. در سال 1993 از طرف سازمان محیط زیست آمریکا ، دود سیگار به‌عنوان یک عامل شناخته شده سرطان‌زا طبقه‌بندی شد. ترکیب شیمیایی پیچیده توتون ، هزارها جزء دارد که بسیاری از آنها سرطان‌زا می‌باشد.

این گازها شامل CO ، NO₂ ، فرمالدئید ، هیدروکربنهای آروماتیک چند حلقه‌ای ، ترکیبات آلی فرار و رادیواکتیو|عنصرهای پرتوزا)) مثل پولونیوم می‌باشند. بخش ذرات ریز دود سیگار که عناصر قطران نامیده می‌شود شامل نیکوتین و هیدروکربن‌های با فراریت کم و بخش عمده آن قابل تنفس است. تماس با دود سیگار علائم ناراحتی‌هایی مثل آسم و آنژین صدری را تشدید می‌کند. در کودکان باعث ایجاد برنشیت ، ذات‌الریه و عفونتهای تنفسی می‌شود.

مباحث مرتبط با عنوان

• آلاینده های شیمیایی هوا
• آلودگی محیط زیست
• آلودگی هوا
• احتراق و آلودگی هوا
• مه‌ دود نور شیمیایی
• آثار زیانبار آلودگی هوا
• آثار زیانبار سیگار
• طبقه بندی آلاینده های هوا
• فرمالدئید
• محیط زیست
• منوکسید کربن
• نیکوتین