ویروس یک عامل خارجی است که وارد بدن می‌شود و باعث ایجاد بیماری در شخص می‌گردد. بیماریهایی که در اثر ویروس ایجاد می‌شوند، هر کدام دارای علائم و دوره کمون متفاوت هستند. در مقوله زیر با برخی از رایج‌ترین بیماریهای ویروسی آشنا می‌شویم.

سرخک

بیماری سرخک ، شدیدا مسری است و در اثر یک ویروس RNA دار از خانواده پارامیکسویریده ایجاد می‌شود. توسط ترشحات تنفسی گسترش پیدا می‌کند.

علائم بالینی

علائم بالینی ، با سه مرحله مشخص می‌شود:

• مرحله اول :
  
  دوره کمون 10 تا 12 روز توام با علائم ناچیز (و یا عدم وجود علائم) است.
  
  
• مرحله دوم :
  
  مرحله پیش درآمد یا کاتارال است که در خلال آن بیمار یک دوره 3 الی 5 روزه متشکل از قیافه توکسیک (استفراغ) ، سرفه ، تب کم شدت را تجربه می‌کند.
  
  
• مرحله سوم :
  
  مرحله نهایی است و در خلال آن بیمار تبهای شدیدی را تجربه می‌کند که پیش درآمد شروع یک راش هستند و ایجاد راش بر روی صورت آغاز می‌شود و روی تنه و اندامها گسترش پیدا می‌کند. ابتدا راش حالت ماکوپاپولر دارد، سپس حالت به هم پیوسته پیدا می‌کند. در نهایت سایه قهوه‌ای پیدا می‌کند و همزمان با ناپدید شدن خود پوسته‌ریزی می‌کند.

درمان

مهیا ساختن مایعات ، تجویز داروهای ضد تب و در صورت بستری شدن در بیمارستان ، ایزولاسیون بیمار الزامی است. ایمونیزاسیون فعال با ویروس زنده ، در 15 ماهگی ، پیشنهاد می‌شود.

سرخجه

این بیماری توسط ویروس RNA دار از خانواده توگاویریده ایجاد می‌شود. از طریق ترشحات تنفسی منتقل می‌گردد و ممکن است از مادر به جنین منتقل شود.

تظاهرات بالینی

پس از یک دوره کمون 14 تا 21 روزه یک مرحله پیش درآمد کوتاه و نسبتا خفیف را تجربه می‌کند که با علائم دردناک شدن پشت گوش ، گردن خلفی و پس سری مشخص می‌شود. بعد از 24 ساعت از درد پشت گوش ، یک راش در سر و گردن ظاهر می‌شود که سریعا به بدن گسترش پیدا می‌کند. اگزانتم از ظاهر متغیر است و تا سه روز از بین می‌رود. علائم همراه التهاب حلق و بزرگی طحال است.

درمان

درمان سرخجه حمایتی است و ایمونیزاسیون با یک واکسن ویروس زنده ، در 15 ماهگی ، صورت می‌گیرد.

آبله مرغان و زونا

این عفونتها توسط یک هرپس ویریده ، به نام هرپس ویروس وارسیلا ایجاد می‌شوند. واریسلا نشان دهنده عفونت اولیه با این عامل است، در حالی که زونا یا زوستر از فعال شدن مجدد این ویروس از حالت نهفته خود در عقده‌های ریشه پشتی ناشی می‌شود.

تظاهرات بالینی

علائم این بیماریها ، بعد از دوره کمون 10 تا 12 روزه تظاهر پیدا می‌کند. علائم با یک پیش درآمد ویروسی غیر اختصاصی آغاز می‌شود و به دنبال آن پیدایش راش که برای بیماری جنبه تشخیص دارد، رخ می‌دهد. ضایعات انفرادی قبل از ترکیدن و پوشیده شدن با پوسته از حالت ماکولوپاپولر به حالت ماکولووزیکولر در می‌آیند، خارش شدید است. خاراندن ضایعات معمولا به پیدایش عفونت باکتریایی ثانویه منجر می‌شود. ویروس از طریق ترشحات تنفسی آئروسلی و یا از طریق تماس مستقیم با مایع وزیکولها ، منتقل می‌شود. بیماری در تمام مراحل پیش درآمد تا مرحله پوسته‌ریزی حالت مسری دارد.

درمان

درمان به صورت حمایتی و با استفاده از مایعات و ضد تبهای فاقد سالیسیلاتها صورت می‌گیرد. خارش را می‌توان با تجویز داروهای ضد هیستامین یا شستشو با آرد جوی دو سر درمان کرد. ایمنی سازی فعال با واکسن ویروس زنده ضعیف شده برای بیمارانی که در معرض خطر عفونت شدید قرار دارند، باید مدنظر باشد. ایمنی سازی غیر فعال برای افرادی که در معرض برخورد با ویروس هستند، با گلوبولین ایمیون و ارسیلازوستر VZIG صورت می‌گیرد. اگر فرد دارای علامت شد، با مقادیر بالای اسیکلوویر باید هر چه سریعتر درمان شود.

مونونوکلئوز عفونی

توسط ویروس اپشن بار که عضوی از خانواده هرپس ویریده است، ایجاد می‌شود و به شدت مسری است. نواحی غالب این عفونت ، سلولهای اپی تلیال حلق و لنفوسیتهای B است. بیماری از طریق بزاق انتشار می‌یابد.

تظاهرات بالینی

بعد از یک دوره کمون 30 تا 50 روز یک دوره پیش درآمد 1 الی 2 هفته‌ای رخ می‌دهد و طی آن شکایات مبهمی از قبل احساس کسالت ، خستگی ، سردرد و علائم شکمی تجربه می‌شود. تب و گلودرد به تدریج افزایش می‌یابد.

درمان

درمان به صورت علائمی است. تجویز دوره‌های کوتاه مدت استروئیدها ممکن است در درمان ادم خطرناک (مثل ادم راههای هوایی و طحال) و در موارد شدید بودن کم خونی یا ترومبوسیتوپنی در درمان بیماری نقش داشته باشد.

اوریون

باپاروتیت اپیدمیک ، یک عفونت پارامیکسوویروس است که در آن تورم دردناک غده بزاقی (بیشتر از همه پاروتید) رخ می‌دهد. عفونت از طریق ترشحات تنفسی ، اشیا آلوده شده و احتمالا ادرار منتقل می‌شود.

تظاهرات بالینی

بعد از دوره کمون 14 تا 24 روزه بیمار دچار تورم حاد و دردناک غدد بزاقی می‌شود. تورم می‌تواند دو طرفه یا یکطرفه باشد. این تورم بطور تیپیک در عرض 3 الی 7 روز فروکش می‌کند. تب خفیف همراه با اوریون وجود دارد.

درمان

درمان حمایتی است. ایمونیزاسیون فعال با واکسن زنده ، تقریبا در 96 درصد موارد سبب ایجاد آنتی بادی می‌شود و ایمنی حاصله در تمام عمر دوام می‌آورد.

هپاتیت

این بیماری یکی از مشکلات عمده بهداشت همگانی در سراسر جهان بوده و توسط تعدادی از ویروسها ایجاد می‌شود. در بیماران مبتلا به درد شکمی توام با یرقان ، ادرار پر رنگ و مدفوع گلی رنگ باید مورد بررسی قرار گیرد. سایر علائم تب ، استفراغ ، تهوع ، اسهال ، راش پوستی و التهاب مفاصل می‌باشد که شامل هپاتیت C ، B ، A و D می‌باشد که به شرح هر کدام می‌پردازیم.

هپاتیت A

ویروس هپاتیت A یا HAV یک ویروس RNA دار است که بطور تیپیک از طریق مدفوعی _ دهانی منتقل می‌شود. دوره کمون (نهفته) 50 الی 15 روز است. در خلال یک هفته و یا قبل بعد از پیدایش زردی ، مسری است. اکثریت عفونتهای کودکان ، فاقد زردی است.

• درمان
  
  درمان علامتی است. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری ، افرادی که در منزل در تماس با بیماران بوده‌اند، باید بلافاصله بعد از تشخیص گلوبولین ایمیون (0.02 میلی لیتر بر کیلوگرم) درمان شوند.

هپاتیت B

عامل این بیماری ویروس DNA دار است که انتقال از طریق تماس جنسی یا خون آلوده صورت می‌گیرد. انتقال نوزادی ، داخل رحمی نیز محتمل است. کمون (دوره نهفته) 45 الی 160 روزه دارد. بیماری در اکثریت کودکان ، بدون علامت است.

• درمان
  
  درمان علامتی است. به منظور پیشگیری ، تجویز کردن گلوبولین ایمیون هپاتیت B (به اندازه 0.06 میلی لیتر بر کیلوگرم) ایمونیزاسیون غیر فعال می‌دهد. ایمنی فعال با تجویز واکسن نوترکیب در سه روز (ماههای صفر ، یک و شش) بوجود می‌آید.

هپاتیت C

ویروس RNA دار از طریق محصولات خونی منتقل می‌شود و اکثرا بدون علامت می‌باشد.

• درمان
  
  تجویز گلوبولین ایمیون هپاتیت C (به اندازه 0.06 میلی لیتر بر کیلوگرم) در درمان این بیماری موثر است.

هپاتیت D

ویروس این بیماری حاوی RNA است و تنها در ارتباط با انتقال یافتن توام با هپاتیت B رخ می‌دهد. علائم این بیماری تب ، سرفه ، اسهال و یرقان می‌باشد.

• درمان
  
  درمان با تجویز واکسن گلوبولین ایمیون صورت می‌گیرد.
  
  ویروس هپاتیت E که RNAدار بوده و توسط آب منتقل می‌شود، از دیگر هپاتیتها می‌باشد.

هاری

یک عفونت ویروسی CNS و مختل کننده سیستم عصبی مرکزی است که توسط یک رابدوویروس RNA دار بوجود می‌آید. یک توزیع جهانی دارد و از طریق عفونت یافتن زخم با بزاق یک حیوان آلوده منتقل می‌شود. دوره کمون 30 الی 60 روزه دارد. ضایعه اساسی بیمار در مغز به صورت تخریبی نورونی در ساقه مغز و بصل‌النخاع رخ می‌دهد.

علائم بالینی

فرد دچار حالت رفتار دیوانه مانند یا از نوع فلجی می‌باشد. هیدروفوبی حالت پاتوگنومونیک دارد و در اثر آسپیراسیون راجعه در هنگام تلاش برای بلع ایجاد می‌شود. فلج ممکن است با فلج بالا رونده ناشی از گیلندباره فلج اطفال اشتباه شود.

درمان

پیشگیرانه مردم در معرض خطر (دامپزشکان) با سه روز واکسن سلول دیپلوئیدی انسانی تحت ایمنی فعال قرار می‌گیرند. افرادی که توسط حیوانات وحشی گاز گرفته شده‌اند، باید از طریق تمیز کردن موضعی زخم ، ایمونیزاسیون غیر فعال با گلوبولین ایمیون هاری و ایمیونیزاسیون با واکسن سلول دیپلوئیدی انسانی ، تحت درمات قرار گیرند.

مباحث مرتبط با عنوان

• آبله مرغان
• اوریون
• ایمونیزاسیون
• زونا
• سرخجه
• سرخک
• مونونوکلئوز عفونی
• هاری
• هپاتیت