مقدمه
در دهه
1330 مطالعات گسترده ای برای تنظیم مقررات پولی و بانکی کشور آغازشد و سرانجام در اواخر دهه ی مذکور، یعنی در سال
1339 قانون بانکی و پولی کشور به تصویب رسید و به موجب این قانون
بانک مرکزی ایران تاسیس شد.
طبق
قانون مسئولیت تنظیم و اجرای سیاست های پولی به بانک مرکزی محول شده است. بانک مرکزی بانک ناشر
اسکناس و
مسکوک، بانکدار دولت، خزانه دار ارزی کشور، ناظر بر معاملات
طلا، بانکدار بانک ها، مسئول نظارت بر عملیات بانک ها و حافظ سلامت سیستم بانکی کشور است.
بانک مرکزی به عنوان بانکدار دولت مسئولیت نگهداری حساب های
وزارتخانه ها و موسسات دولتی را بر عهده دارد.
این بانک در مواردی که لازم تشخیص بدهد می تواند با تعیین حداکثر مجاز مجموع
وام ها و
اعتبارات بانکی را متناسب با احتیاجات اقتصادی کشور و اولویت های برنامه های عمرانی تنظیم نماید.
ارکان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران عبارتند از:
مجمع عمومی،
شورای پول و اعتبار،
هیات عامل،
هیات نظارت اندوخته اسکناس و
هیات نظار.
تعریف جدید برای بانک مرکزی، سازمان و تشکیلات و اهداف آن
بانک مرکزی به عنوان سازمانی مستقل از
قوه مجریه باید مسئول اتخاذ و اعمال سیاست های پولی، نظارت بر
بانک ها و موسسات پولی، کنترل کننده انواع
معاملات ارزی و مسئول نظارت بر حسن اجرای
قانون پولی و بانکی باشد.
بانک مرکزی ایران در سازماندهی جدید، مرکب از یک بانک مرکزی ناشر
اسکناس است که می تواند بر حسب ضرورت و با توجه به خصایص جمعیتی – اقتصادی مناطق کشور ( مثلاً حداکثر پنج منطقه) دارای واحدهای منطقه ای باشد. این واحدها
بانک های تجاری،
بانک های تخصصی،
موسسات مالی،
شرکت های بیمه و
بورس های محلی را تحت نظارت خود قرار خواهند داد.
مسئولیت نهایی بانک مرکزی در چارچوب جدید، حفظ
ارزش داخلی و خارجی
ریال در هماهنگی با هدف های چهارگانه هر دولت، یعنی ایجاد اشتغال کامل،
رشد اقتصادی، ثبات نسبی قیمت ها و تعادل در پرداخت های خارجی خواهد بود.
همچنین ببینید
