رخساره‌های ساحلی پلاتفرم
رخساره‌های کربناتی نوع رمپ (Carbonate Ramp Facies)
توده‌های عظیم کربناته هستند که در فاصله دور از نواحی برجسته و سراشیبیهای قدیمی ناحیه‌ای توسعه می‌یابند. شیب آنها ممتد و الگوهای رخساره‌ای وابسته به آنها معمولا گسترده می‌باشد. در مناطقی با بالاترین انرژی تشکیل می‌شوند و معمولا به ساحل نزدیک می‌باشند.
رخساره کربناته نوع پلاتفرم (Carbonatr plat form facies)
توده‌های عظیم کربناته هستند که در آنها بخش فوقانی کم و بیش افقی است و در مناطقی که رسوبات با انرژی زیاد وجود دارند دارای حد و مرز مشخصی می‌باشند.
- توجه : فرآیند ته نشستهای کربناته بطور موثر و سریع به وضعیت پلاتفرمها بستگی داشته و ممکن است موجب پیدایش ارتفاعات باریک با شیب زیاد و حاشیه مشخص گردد ولی گاهی اوقات شیبها آرام است و رسوبات نزدیک به افقی است.
سواحل کربناتی دور از ساحل (Off shore carbonate Bank)
رسوبات کربناته کمپلکس هستند که اغلب در ابعاد وسیع و ضخامت زیاد و کاملا دور از ساحل قرار داشته و در آن رسوبات کربناته نوع پلاتفرمها تشکیل می‌شوند.
- سکوی کربناتی (Carbonate shelf) : ناحیه‌ای نیمه مسطح در بخش فوقانی رمپ کربناته و یا پلاتفرم کربناته را تشکیل می‌دهد. مثلا انتشار توده‌های ریفی خارج از آب ، صخره‌های ریفی که تا حدودی در آب قرار دارند (Sub-emerged) و صخره‌های سخت بایوسترومها (Bio stroms).
- حاشیه سکوی کربناتی (Carbonate shelf margine) : حد و مرز سکوی کربناتی را مشخص می‌نمایند.
- لاگون سکوی کربناتی (Carbonate shelf lagoon) : اصطلاحی است که اغلب برای دریاهایی با بخش سکوی کم عمق (Shallow shelf seas) که روی پلاتفرم کربناتی توسعه می‌یابد بکار می‌رود.
توده‌های کربناتی در منطقه جزر و مد
تشخیص و تمیز محیطهای ته نشست کربناتی و توده‌های آنها در سنگهای قدیمی مشروط بر آنکه اطلاعات جامعی در مورد مقایسه آنها با کربناتهای عهد حاضر و محیط تشکیل آنها در دسترس باشد، امکان پذیر است. به همین علت دانش ما در مورد چنین محیطهایی (محیط جزر و مدی) به سرعت زیاد شده است. این محیطها (Tidal Flat) در واقع همان بخش حد واسط بین دریا و خشکی است که محیطی چندان مشخص نبوده و تحت شرایط محیطی بسیار متغیری قرار می‌گیرد.
نتیجه این وضعیت متغیر ، شرایط محیطی و گوناگون بسیار است که در رسوبات این محیطها دیده می‌شود. ساختمانهای بسیار در این محیطها وجود دارند که نشانه‌ای از شرایط محیطی را آشکار نمی‌سازند. قابل ذکر است که بسیاری از این ساختمانها حتی از نوع کربناتی هم نیستند. مثلا
رسوبات تخریبی سیلیس این نواحی اغلب ساختمان و بافتهای مختلفی از خود نشان می‌دهند.
ساختمانهای رسوبی ساحلی
- رشته ساحلی (Tidal Flat Beach Ride) : ارتفاع طبیعی کوچکی است که تا حد سطح عادی مد بالا می‌آید و موجب توسعه مجموعه آبراهه در این منطقه می‌گردد.
- رشته ساحلی (Beach Ride washover) : مخروطهایی از رسوبات است که در بخش فوقانی رشته ساحلی توسعه می‌یابد.
- رشته ساحلی (Beach Ride Hommocks) : رشته‌های ماسه‌ای است که در امتداد ساحل توسعه می‌یابند. این رشته فقط در زمان طوفانهای شدیدی از آب دریا پوشیده می‌شود و مرتفع ترین ساختمان را در بخش Tidal Flat تشکیل می‌دهد.
- مد بار (Tidal Bar) یا سد جزر و مدی : توده‌ای از رسوبات کشیده شده می‌باشد که در اثر جریانات جزر و مدی تشکیل شده است.
- کانال یا آبراهه جزر و مدی (Tidal-channel) : آبراهه‌های سینوسی شکل می‌باشند که اغلب شاخه شاخه و انشعابی بوده و جریانات جزر و مدی از بین آنها عبور کرده و به منطقه Tidal-Flat می‌رسد. گاهی در بخش پشتی این آبراهه‌ها مناطق عمیق‌تری ممکن است وجود داشته باشند.
- پهنه جزر و مدی (Tidal Flat) : بخش واقع در مناطق سوپر تایدال (Super Tidal) و اینتر تایدال (Inter Tidal) و محیطهای دریایی که در آن عملکرد جزر و مد به عنوان یک متغیر محیطی بخوبی مشخص است. این عملکرد به صور گوناگون در رسوبات دیده می‌شود و گاهی به حالت بافتهای دیاژنتیکی تظاهر می‌نماید.
- دشتهای ساحلی کربناته (Carbonate Coustal Plain) : محصول نهایی عقب نشینی دریا یا بالاآمدگی خشکی در پهنه جزر و مدی (Tidal-Flat) است. وجود آبراهه‌ها و یا برکه‌ها و دریاچه‌های کوچک ممکن است از مشخصات دشتهای ساحلی کربناتی می‌باشد.
- دریاچه‌های جزر و مدی (Tidal-Lakes) : دریاچه‌هایی با اشکال نامنظم هستند که در منطقه توسعه آبراهه‌ها واقع در یک ناحیه جزر و مدی (Tidal-Flat) در مجاورت بلافصل آبراهه‌ها و نواحی مجاور و پهلوی وابسته به آنها تشکیل می‌گردد.
- مرداب جلبکی (Algat-marsh) : مردابی است که بیشتر در بخش مشرف به خشکی واقع در منطقه جزر و مدی تشکیل می‌شود و گاهی اوقات اثرات جلبکهای (آلگهای) سبز - آبی در آنها دیده می‌شود. پهنه‌های نازک جلبکی در بخش پایینی آبراهه‌های جزر و مدی در این مرداب ممکن است تشکیل شود.
- فرش و پوشش جلبکی (Algat mat) : پهنه نازکی از جلبکهای آبی - سبز است که سطح خارجی رسوبات را می‌پوشاند.
- سبخا (Sebkha) : پهنه فوق مدی است که در آن فرآیندهای رسوبی تبخیری رخ می‌دهد. این محیط مربوط به دریاها و دریاچه‌های مناطق گرم و مرطوب می‌باشد. اصطلاح سبخا برای دشتهای نمکی درون خشکی نیز بکار می‌رود.
ساختمانهای ریفی
توده‌های کربناته بخش کم عمق دریا (Shallow marine carbonate) در میان کربناتهای دریایی
ریفها توده‌های اصلی را تشکیل می‌دهند. کربناتهایی که با ریفها همراه هستند، ممکن است توده‌های رسوبی مشخص دیگری را نیز تشکیل دهند که یا در منطقه دریایی عمیق‌تر و یا در ناحیه پشت ریف توسعه می‌یابند. ریفها اغلب همراه
لاگونها هستند که در آنها توده‌های کربناتی انباشته می‌گردد. در ناحیه ریفی سه بخش جلو ریفی (Fore Reef) ، ریف (Reef) و پشت ریفی (Back Reef) قابل تشخیص است.
مباحث مرتبط با عنوان
