آشنایی
اصولا چهار نوع مشخص از امواج ارتجاعی وجود دارند که در
زمین لرزه‌ها محسوس بوده و می‌توانند باعث خسارت شوند. دو نوع از این امواج در داخل حجم و جسم صخره‌ها و زمین منتشر می‌شوند که به
امواج حجمی موسومند و دو نوع دیگر از امواج به
امواج سطحی معروفند که در ذیل به اختصار به تشریح هر کدام پرداخته می‌شود.
امواج حجمی
انرژی رها شده در زیر زمین از درون زمین به شکل حرکت موجی به سطح آن می‌رسد. دو نوع حرکت موجی با طبیعتهای مختلف ، یکی
امواج طولی و دیگری
امواج عرضی (برشی) قادر به عبور از پوسته زمین هستند.
امواج طولی یا موج P
امواج طولی ، امواجی هستند که سرعت آنها از سایر امواج بیشتر است و بنابراین زودتر از بقیه امواج به محل
ایستگاه لرزه نگاری می‌رسند. بنابراین به این امواج ،
امواج اولیه یا
P نیز گفته می‌شود. در این امواج جهت حرکت ذرات با جهت پیشروی موج منطبق است. این موج می‌تواند از مایعات عبور کند.
امواج عرضی یا S
سرعت این امواج ، از امواج طولی کمتر است و دومین موجی است که به ایستگاه لرزه نگاری می‌رسد. به همین خاطر به این موج ،
موج S یا
موج ثانویه نیز گفته می‌شود. در این امواج جهت حرکت ذرات ماده ، عمود بر جهت پیشروی موج می‌باشد. امواج عرضی به علت خصوصیات خود (جهت ارتعاش عمود بر جهت انتشار) قادر به عبور از مایعات نمی‌باشند.
امواج سطحی
زمانیکه اموج حجمی (طولی و عرضی) در داخل لایه‌های مختلف
پوسته زمین منتشر می‌شوند، در سطح مشترک انواع لایه‌ها منعکس می‌شوند که در این حالت مقداری از انرژی یک نوع موج ، به انرژی موج دیگر تبدیل می‌شود. در سطح زمین حرکاتی مشاهده می‌شود که فقط در قسمتهای سطحی وجود دارند و ناشی از امواجی می‌باشند که محدوده انتشار آنها مجاورت سطح زمین بوده و به همین دلیل به امواج سطحی معروف هستند. در زیر به شرح انواع این امواج می‌پردازیم:
در این امواج ذرات با حرکت خود ، شکلی مانند بیضی که در صفحه قائم و موازی با جهت حرکت موج است، می‌سازند. این بیضی دارای محور اصلی در جهت قائم و محور فرعی در جهت افق می‌باشد. مقدار سرعت انتشار حرکت موج ریلی کمی کوچکتر از سرعت امواج عرضی می‌باشد.
نوع دیگر امواج سطحی ، موج لاو است که اساسا مانند موج برشی یا عرضی بوده، لیکن فاقد قدرت ایجاد تغییر مکان قائم می‌باشد. این موج ، زمین را در جهت جانبی و در یک صفحه افقی موازی سطح زمین ، ولی در جهت عمود بر امتداد انتشار موج ، به انتشار در می‌آورد. با توجه به اینکه اثر ناشی از امواج لاو تکان افقی است، لذا خسارت وارده به ساختمانها از طریق پی آنها قابل توجه می‌باشد. سرعت امواج لاو همواره بستگی به
فرکانس آنها داشته و در یک لایه سطحی از پوسته زمین بطور یکنواخت این سرعت بین مقدار سرعت امواج برشی در سنگ و سرعت امواج برشی در خاک تغییر می‌نماید.
مباحث مرتبط با عنوان
