انرژي يونش در عناصر واسطه
انرژي يونش عناصر واسطه در يك دوره به سرعت مشابه با عناصر نماينده افزايش پيدا نميكند. انرژي يونش عناصر واسطه دروني، كم و بيش ثابت ميماند. در اين دو دسته عناصر، الكترون متمايز كننده به پوستههاي دروني اضافه ميشود. افزايش اثر پوششي حاصل، وضعيت انرژي يونش در عناصر واسطه و واسطه دروني را توجيه ميكند.
همچنين در مورد عناصر واسطه، روند تغييرات انرژي يونيزاسيون، از نظم كمتري برخوردار است. زيرا، اگرچه بار مؤثر هسته اتم آنها در طول هر دوره، به تدريج و به طور منظم افزايش مييابد، ولي شعاع فلزي آنها، با نظم مشخصي افزايش يا كاهش نمييابد، بلكه، مثلاً در مورد عناصر واسطه دوره چهارم (عناصر واسطه سري اول)، مطابق شكل زير شعاع فلزي ابتدا كاهش يافته، در عناصر مياني سري به كمترين مقدار خود ميرسد و سپس، در عناصر آخر سري، رو به افزايش ميگذارد.
همانطور كه نمودار شكل زير نشان ميدهد، انرژي يونيزاسيون اتم روي از يك طرف نسبت به اتم عناصر واسطه ديگر سري و از طرف ديگر، نسبت به اتم عنصر اصلي بعد از خود يعني گاليم، بطور غيرمنتظرهاي بالا است.
در مورد اول، با توجه به اينكه شعاع اتم روي نسبتاً بزرگ است (شكل بالا) و بار مؤثر هسته آن تفاوت چشمگيري نسبت به عناصر واسطه اين سري ندارد، دليل اساسي بالاتر بودن انرژي يونيزاسيون آن را نسبت به عناصر واسطه ديگر دوره چهارم، به آرايش الكتروني متقارن
كه پايداري قابل توجهي دارد و تا حد زيادي عمل جدا شدن الكترون از اتم را با دشواري روبرو ميسازد، ميتوان نسبت داد.
در مورد دوم، يعني بالاتر بودن انرژي يونيزاسيون اتم روي نسبت به اتم گاليم، با توجه به اينكه بار مؤثر هسته اتم گاليم
از بار مؤثر هسته اتم روي
بيشتر است، سه عامل زير را ميتوان مؤثر دانست:
1.آرايش الكتروني متقارن و پايدار
در اتم روي.
2.بزرگتر بودن اندازه شعاع اتم گاليم
نسبت به شعاع اتم روي
.
3.وجود تراز تك الكتروني
در اتم گاليم كه الكترون از آن كنده ميشود (زيرا، اين تراز انرژي در سطح بالاتري نسبت به تراز
اتم روي قرار دارد).
پیوند های خارجی
http://Olympiad.roshd.ir/chemistry/content/pdf/0166.pdf