دید کلی
یک
عدسی اصلاح شده از نظر
ابیراهی کروی و انحراف کانونی را یک
آپلانت می‌نامند. اگر این عدسی از نظر
آستیگماتیسم هم اصلاح شده باشد، یک
آناستیگمات است. در یک آناستیگمات سطوح مماسی و ساگیتال به یک سطح تصویر تنها در هم می‌ریزند که
سطح تپزوال نامیده می‌شود. متاسفانه شباهتی با شکل سطح شی (معمولا مسطح) ندارد، بلکه در اکثر موارد یک سطح خمیده به جلو است. این ابیراهی که
انحنای میدان نامیده می‌شود، حتی در
عدسی‌های نازک هم دیده می‌شود.
انحنای میدان از چه چیزی ناشی می‌شود؟
هر سیتم اپتیکی از اشیا نقطه‌‌ای چه روی محور و چه خارج آن ، تصاویر نقطه‌‌ای تشکیل خواهد داد. تحت این شرایط تصاویر روی سطح خمیده تپزوال می‌افتند که سطوح مماسی و تیر روی هم می‌افتند. در چنین سیستمی با وجودی که آستیگماتیسم تصحیح شده است ولی سطح کانونی منحنی است. هرگاه پرده صاف در محل کانون قرار داده شود، مرکز میدان دید به صورت واضحی کانونی خواهد شد، اما لبه‌ها کاملا مبهم و تار خواهند بود.
اگر پرده کمی جلوتر آورده شود، مرکز میدان و حاشیه‌های میدان تار خواهند بود و مابین آنها به صورتی واضح کانونی خواهد شد. از نظر ریاضی برای هر سیستم فیزیکی اپتیکی یک سطح پتزوال وجود دارد و اگر
توان و
ضریب شکست عدسی‌ها ثابت بماند، شکل سطح پتزوال را با تغییر دادن ضریب شکل عدسی‌ها و یا فواصل آنها نمی‌توان تغییر داد.
چگونه می‌توان انحنای میدان را به مینیمم رساند؟
اگر سیستمی را چنان طراحی کنند که سطح T صاف باشد و سطح S منحنی باشد ولی نه چندان زیاد، تصاویر سرتاسر میدان دارای تمرکز معقول و خوبی خواهد بود. این وضعیت تصحیح در انواع معین از
عدسی‌های عکاسی بسیار کابرد دارد. انحنای میدان را می‌توان برای یک تک عدسی به کمک روزنه تصحیح کرد.
روزنه به عنوان جز دوم سیستم ، پرتوهای خروجی از هر نقطه شی را به گونه‌‌ای که مسیرهای پرتوهای اصلی از نقاط مختلف از بخش‌های مختلف عدسی عبور کنند، محدود می‌کند. بعضی سازندگان
دوربین‌های عکاسی جعبه‌‌ای ارزان قیمت ، از یک تک
عدسی هلالی و یک روزنه‌بند استفاده می‌کنند و با آنها به نحو معقولی تصاویر خوبی می‌گیرند.
مباحث مرتبط با عنوان
