تهران برای اولین بار توسط
کریم خان زند برای مدت کوتاهی به پایتختی برگزیده شد اما به دلایل اقلیمی و زیست محیطی (
آب و هوای گرم
تابستان و بوی نامطبوع) ، پایتخت خود را به شهر
شیراز، که از اعتدال هوا برخوردار بود، منتقل نمود (آریان پور، شیراز پایتخت
زندیان) .
سال 1364 هـ . ش. که دویستمین سال پایتختی تهران بود (سعیدنیا، تهران پایتخت قاجاریه ، پهلوی و جمهوری اسلامی) کم کم بحث انتقال پایتخت از
تهران (برای دومین بار) مطرح شد.
پس از پایان جنگ تحمیلی (1368) ، این امر به طور جدی پیگیری شد اما مراجع مسئول در آن زمان « ساماندهی تهران » را عملیتر و مناسبتر تشخیص دادند و از اجرای آن منصرف گشتند.
به رغم تلاش بسیار و اجرای طرحهای عمرانی متعدد ، هنوز هم بسیاری از مسایل تهران حل نشده باقی مانده است. به همین دلیل از اواخر دهه هفتاد بحث انتقال پایتخت مجدداً از سوی برخی مسئولان مطرح شده است. اهدافی که موافقان انتقال پایتخت مطرح میکنند، تمرکززدایی و حل مسایل تهران (مسایل ناشی از اندازه جمعیت و فعالیت از قبیل
آلودگی هوا، ترافیک سنگین و غیره) از یک سو ، و حفاظت از ارکان حکومت و امنیت ملی در برابر آسیبهای وسیع ناشی از
زلزله و سایر خطرات احتمالی از سوی دیگر، می باشد (غمامی ، 1378). مطالعات اولیه در این زمینه در سال 1368 با عنوان « بررسی مقدماتی انتقال مرکز اداری ـ سیاسی کشور » انجام شده است.
در مطالعه فوق الذکر ، چهار گزینه برای محل پایتخت جدید مورد بررسی قرار گرفت :
داخل محدوده کلان شهری تهران ، داخل منطقه شهری سایر شهرهای میلیونی کشور، خارج از منطقه کلان شهری تهران اما در شعاع 200
کیلومتری آن، و در نهایت خارج از شعاع 200 کیلومتری تهران، که با توجه به اهداف مطالعه ، گزینه چهارم انتخاب گردید.
زمان انتقال پایتخت بین 15 تا 25 سال برآورد شد و میزان جمعیت آن در پایان دوره برنامهریزی با سه فرض در زمینه تعداد مشاغل انتقالی ، 617 ، 077/1 و 095/2 هزار نفر برآورد شده است (مهندسین مشاور شارستان ، 1368).