یکی از آثار برجستة شرح صدر در
اسلام «حق‌پذیری» است. انسان به دلایل زیر همواره در معرض لغزش و خطاست.
به دلیل محدودیت های فکری و علمی، یعنی وسعت، تنوع و پیچیدگی حقایق و معارف در جهان و دشواری احاطة فکری همه جانبه بر آنها، خطای انسان در بازیابی اندیشه و رویة صحیح را در پی خواهد داشت.
دلیل دیگری که انسان دچار خطا و لغزش می‌شود پسروی از تمایلات و خواهشهای نفسانی است و سومین دلیل متقن برای اشتباهات
انسان، موضوع فراموشی و غفلت ناخواسته است که از ضعف ذهنی و روحی ناشی می‌شود.
حال سوال بسیار مهم این است که چه کسانی می‌توانند از این خطاها و گناهان مصون باشد پاسخ این است که کسانی می‌توانند دارای خصیصة عالی اخلاقی «حق‌پذیری» باشند که از سرمایة الهی
شرح صدر برخوردار باشند.
آنها که گرفتار تنگ نظریها و ضیق صدر هستند، در برابر حق، نرمش و انعطاف ندارند و هر گاه مورد تذکر، نصیحت و انتقاد قرارگیرند بر افروخته وخشمگین می‌شوند.
حضرت علی به
مالک اشتر می‌فرماید:
الحق کله ثقیل و قد یخففه الله علی اقوام طلبوا العاقبه
هر حقی سنگین است و گاهی خداوند حق را (با همه سنگینی‌اش) بر کسانیکه طالب آخرتند و صبر را بر خود تحمیل کردند، سبک و آسان می‌گرداند.
یکی از نمونه‌های عالی حق‌پذیر در سیرت و زندگی،
امام خمینی می‌باشد که باید الگوی همگان قرار گیرد، حضرت امام خمینی در یکی از سخنانش می‌فرماید:
«اگر من پایم را کج گذاشتم، ملت موظف است که بگوید پایت را کج گذاشتی متوجه باش و خودت را حفظ کن، همه باید مراعات این مساله را بکنیم»
امام خمینی در پاسخ به خبرنگار «مجله تایم» که پرسیده بود: «آیا هرگز در مورد چیزی اشتباه کردید؟» فرمود:
«فقط
محمد رسول الله و دیگر پیامبران و ائمه اشتباه نمی‌کردند، هر کس دیگری اشتباه می‌کند»
جمعی از کودکان، اهل یکی از روستای
نیشابور، نامه‌ای به امام نوشتند و در فرازهایی از آن اظهار کردند: «… ما می‌خواستیم همانطور که در کتاب تعلیمات دینی و اخلاق کلاس پنجم بود، نامه‌ای به شما بنویسیم و مانند امام، محمد تقی که فرماندار سیستان را نصحیت کرده بود. شما را نصحیت کنیم. اما متوجه شدیم که این کار، اشتباه بزرگی است و گناه دارد. چون شما خود شخصی بزرگ و با تقوا و پرهیزگارید…»
امام در بخشی از پاسخ خود به کودکان فرمودند: «فرزندان عزیز خوبم! چه خوب بود که نصیحتی را که در نظر داشتید، می‌نوشتید ما همه محتاج به نصیحت هستیم و نصیحت شما عزیزان، بی‌غرضانه و از روی صفای قلب است.»
