محققی که به منظور دست یابی به روابط علت و
معلولی بین متغیرهای موجود یک
پدیده اجتماعی به
تحقیق میپردازد, لازم است که علاوه بر اعمال دقت کامل در کار پرسشگری و عملیات میدانی و بطور کلی در انجام جمع آوری دقیق اطلاعات , بایستی بتواند واقعیت های موجود یا نتایج بدست آمده را با زبان
جامعه شناسی بیان نموده و با دیدی جامعه شناختی تبیین نموده و نتایج بدست آمده را با زبان جامعه شناسی بیان نماید .
در حقیقت تفاوت بین مشاهدهگری که واقعیت ها را میبیند و از هرگونه تحلیلی درباره آنها عاجز است با مشاهدهگری که هر واقعیت اجتماعی را با روش بینی و نکته سنجی علمی تبیین وتفسیر میکند آنست که مشاهده گر اول فاقد اطلاعات
تئوریک درباره پدیده های اجتماعی بوده در حالیکه مشاهدهگر دوم از اطلاعات نظری گستردهای برخودار است و هر واقعیت یا پدیده را با بیانی عملی تعریف نموده و آنرا با پدیدههای دیگر در رابطه علی قرار میدهد .
