آذربایجان غربی
|
موقعیت جغرافیایی استان آذربایجان غربی
|
استان
آذربایجان غربی با احتساب
دریاچه ارومیه حدود 43660
کیلومتر مربع مساحت دارد. این استان که در شمال غرب
ایران واقع شده 65/2 درصد از مساحت کل کشور را تشکیل میدهد.
استان آذربایجان غربی از طرف شمال و شمال شرق با جمهوری
آذربایجان و
ارمنستان، از غرب با کشورهای
ترکیه و
عراق ، از جنوب با استان
کردستان و از شرق با استان آذربایجان شرقی و زنجان همسایه است .بر اساس آخرین آمار تقسیمات کشوری این استان دارای 12
شهرستان ، 28
بخش ، 14
شهر ، 103
دهستان و 3227
آبادی دارای سکنه میباشد و مرکز آن شهر تاریخی ارومیه است .
استان آذربایجان غربی یکی از مناطق کوهستانی کشور است و توپوگرافی متنوع و گسترده ای دارد. بر اساس ساختار طبیعی استان ، اکوسیستمهای ویژه ای از ترکیب گیاهان در سطوح مختلف پوشش گیاهی در اشکورهای مختلف توپوگرافی به وجود آمده است که اهم آنها به شکل
جنگلها و
مراتع خودنمایی میکنند. این استان عمدتاً تحت تاثیر جریان هوای مرطوب
اقیانوس اطلس و
دریای مدیترانه است، ولی در برخی از ماههای زمستان،
توده هوای سردی از اطراف شمال، هوای مدیترانه ای آن را متاثر کرده و موجب کاهش قابل توجه دما می شود .
از نظر تاریخی ، تاریخ باستانی آذربایجان با تاریخ
قوم ماد در آمیخته است. قوم ماد پس از مهاجرت به ایران آرام آرام قسمتهای غربی ایران از جمله آذربایجان را تصرف کردند . مقارن این ایام دولتهایی در اطراف آذربایجان وجود داشت که از آن جمله میتوان به
دولت آشور در شمال
بین النهرین ، دولت هیق در آسیای صغیر ، دولت اورارتو در نواحی شمال و شمال غرب ، اقوام کادوسی در شرق و کاسیها در حوالی کوههای
زاگرس اشاره کرد . بعد از تاسیس دولت ماد ، آذربایجان به ماد کوچک معروف شد و مشتمل بر شهرهای قدیمی
همدان ،
ری ،
اصفهان و
کرمانشاه بود . بعد از غلبه
اسکندر مقدونی به ایران ، سرداری به نام آتورپات در آذربایجان ظهور کرد و از اشغال آن توسط
یونانیان ممانعت به عمل آورد . از آن به بعد این سرزمین به نام آتورپاتگان معروف شد . آتورپات به پادشاهی رسید و آن ناحیه را مستقل اعلام نمود . حکومت جانشینان آتورپات در آذربایجان در زمان
اشکانیان نیز ادامه یافت و این منطقه توانست کماکان استقلال خود را حفظ کند . سر انجام
اردشیر بابکان موسس
سلسله ساسانی بر حکمرانان آذربایجان استیلا یافت.
صنایع دستی استان آذربایجان غربی به شرح زیر است:
انواع
قالی و
گلیم,
نساجی سنتی,
رنگرزی و چاپهای سنتی,
رودوزی و بافتنی,
سفالگری و
سرامیک سازی, فرآورده های پوست و چرم, هنرهای مرتبط با
فلز,
چوب,
حصیربافی , طراحی سنتی و نگارگری,
صحافی و جلدسازی سنتی, گیوه دوزی و نمد مالی.
قالی بافی:
در مورد قالی های استان آذربایجان غربی تاریخ دقیقی در دسترس نیست و نقشه خاصی که مربوط به استان باشد نیز وجود ندارد. ولی هم اکنون تقریباً نقشة سایر مناطق را می بافند. در آذربایجان غربی, به دلیل نزدیکی و همجواریش با استان آذربایجان شرقی -که یکی از مراکز عمده قالیبافی در دنیا است - قالیبافی متداول می باشد. مهمترین مراکز قالیبافی استان شهرهای تکاب و میاندوآب و مناطق روستایی و
عشایری آن است.
گلیم بافی:
در بخشهایی از استان,
گلیم سوماک نیز بافته می شود.
رنگرزی و چاپ های سنتی:
کلیه فرآورده هایی که بوسیله قلم مو, قالب و
شابلون, رنگ آمیزی می شود و پذیرای نقش می شود جزو چاپ های سنتی به حساب می آیند. البته در آذربایجان غربی عمدتاً در زمینه رنگرزی فعالیت می شود.
رودوزی:
رودوزی های استان عمدتاً در زمینه «ممقان دوزی» انجام می شود. این هنر- صنعت که تولیدش در انحصار زنان و دختران خانه دار است. مواد اولیة مورد نیار نخ ابریشم رنگین پارچه است. بیشتر محصولات این رشته در تهیه
کلاه است. البته در حال حاضر زیرلیوانی,
کمربند ,
کفش , جلیقه, رومیزی نیز تهیه می شود.
این رشته از سوزندوزی از بخش هایی است که طی آن زمینه اساسی پارچه را از بخیه می پوشانند و زمینه تازه ای از نقش و نگار ایجاد می شود. طرحهای
سوزندوزی عمدتاً ذهنی و ملهم از برداشت های شخصی هنرمند است.
شهرستانها
1-بوکان
2-چالدران
3-خوی
4-مهاباد
5-ماکو
6-میاندوآب
7-نقده
8-ارومیه
9-اشنویه
10-پیرانشهر
11-سلماس
12-سردشت
13-شاهین دژ
14-تکاب
بناهای یادبود تاریخی
1-کاخ باغچه جوق ، ماکو
2-تپه باستانی حسنلو
3-پل خاتون ، خوی
4-بازار خوی ، خوی
5-بازار ارومیه ، ارومیه
6-پل پنج چشمه ، ماکو
7-آرامگاه سه گنبد ، ارومیه
8-قلعه تخت سلیمان ، تکاب
بناهای یادبود مذهبی
1-امامزاده برکشلو ، ارومیه
2-مسجد مطلب خان، خوی
3-مسجد جامع ارومیه ، ارومیه
4-کلیسای قره (طاطاووس ) ،خوی
5-مسجد سردار ، ارومیه
6-کلیسای سورپ سرکیس ،خوی
جاذبه های طبیعی
1-رودخانه ارس
2-دریاچه ارومیه
فرهنگ و هنر
1-موزه ارومیه،ارومیه
2-عشایر قزلباش