این اعتقاد مشتمل بر دو اصل است:
- اصل اول آن است که این جهان به گونه ای ساخته شده است که نسبت به خوبی ها و بدی ها وقوف دارد .
- اصل دوم آن است که جهان هستی ، نسبت به خوبی ها و بدی ها بی طرف نیست و به آنها پاداش و جزای مناسب می دهد.
و به تعبیر قرآن «
فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره و من یعمل مثقال ذره شرا یره ، زلزال ، 7و8 » .
البته دیدگاه های ادیان ، در اینکه طرز واکنش نشان دادن جهان نسبت به اعمال آدمیان چگونه است، متفاوت است. بعضی ادیان قائل به
مکافات هستند، یعنی معتقدند واکنش در همین دنیاست و برخی دیگر آن را در
آخرت می دانند، بعضی معتقدند این واکنشض متوجه خود فاعل است و برخی آن را متوجه عزیزان او هم می دانند.
- اصل اعتقاد به اینکه جهان به اعمال ما وقوف دارد و به تعبیر امام خمینی جهان محضر خداست و اعمال آدمی در این جهان گم نمی شود و هر کسی نتیجه اعمال خودش را خواهد دید ، بسیار امید بخش و شادی آفرین است.
