1-
ان اکرمکم عند الله اتقیکم: به راستی که گرامی ترین شما در پیشگاه خدا باتقوا ترین شماست
.
2- مجموعه آیاتی که پس از نفی کردن کرامت اکتسابی برخی انسان‌ها را از آن استثناء می‌کنند، از قبیل __
«
ان الانسان لفی خسر الا الذین آمنو»،
«
ثم رددناه اسفل سافلین الا الذین آمنوا و عملوالصالحات»،
«
ان الانسان خلق هلوعاً .... الا المصلین.»
کرامت اکتسابی، به اعمال اختیار انسان وابسته است و دستیابی به آن، چنان که در آیات آمده است جز با تقوا، ایمان و اعمال شایسته میسر نیست.
با توجه به آنچه گذشت، مسأله باسابقه و دامن گستر در اشرف مخلوقات بودن انسان نیز پاسخ روشن خود را می‌یابد. زیرا اگر مقصود از اشرف مخلوقات بودن انسان، برخورداری از غنایی بیشتر و دارایی‌های فراوانتر (هر چند به صورت استعداد و امکانات فراوان تر و فراتر) نسبت به دیگر موجودات به ویژه موجودات عالم ماده باشد،طبق بینش قرآنی و دینی، انسان اشرف مخلوقات است. مانند جن هم از انسان‌ها باشند.
اما اگر مقصود، شرافت و برتری ارزشی انسان بر همه مخلوقات باشد، نمی‌توان گفت که همه انسان‌ها بر سایر مخلوقات خداوند برتری ارزشی دارند. البته در میان بشر انسان‌هایی یافت می‌شوند که از هر یک از مخلوقات خدا، بلکه از همه آنها برترند و در کرامت اکتسابی، به حد و مرتبه‌ای دست یافته‌اند که هیچ موجودی به آن دست نمی‌یابد.
اینان همان انسان‌هایی هستند که به مقام ولایت تکوینی و خلافت مطلقه‌ی هستی رسیده‌اند.
کرامت اکتسابی انسان هر چند از مقوله حقایق ارزش شناختی است ولی امری حقیقی است نه اعتباری. به عبارت دیگر، هر امر ارزشی، لزوما اعتباری و قراردادی نیست. وقتی گفته می‌شود: شجاعت، ایثار و فداکاری از مقولات ارزشی است، به این معنا نیست که شخص سخاوتمند و ایثارگر و فداکار را صرفاً براساس قرارداد و اعتبار، خوب می‌دانند، بلکه چنین شخصی واقعاً از اموری حقیقی به نام سخاوت، ایثار و فداکاری برخوردار شده است که دیگری فاقد آنند، کرامت اکتسابی نیز چنین است.
کرامت اکتسابی انسان، امری صرفاً اعتباری و قراردادی نیست. بلکه انسان حقیقاً تکامل می‌یابد یا سقوط می‌کند.
از این رو علاوه بر آن که می‌توان انسان‌ها را از جهت برخورداری از کرامت اکتسابی و عدم آن با یکدیگر سنجید و یکی را فراتر و دیگری را فروتر دانست، می‌توان انسان‌ها را از همین منظر با حیوانات و دیگر موجودات نیز سنجید و بعضی را فراتر از فرشتگان یا فروتر از جمادات و حیوانات دانست.
به همین دلیل در آیه 179 سوره اعراف، انسان‌های فاقد کرامت اکتسابی، همانند چارپایان، بلکه گمراهتر دانسته شدند و در آیه 22 سوره انفال، بدترین جنبده نام گرفتند و چنین انسان‌هایی در قیامت آرزو می‌کنند که ای کاش خاک می‌بودند. «و یقول الکافر یا لیتنی کنت تراباً» و کافر می‌گوید: ای کاش خاک می‌بودم.
کتاب: انسان شناسی
نویسنده: محمود رجبی
صفحه: 160
