ابو عبدالله حسین بن علی میکالی
«وفات بعد از 451 ق/ 1059 م»
ابو عبدالله حسین بن علی میکالی، ملقب به رئیس الرؤسا، از چهرههای برجسته عصر
مسعود غزنوی است که به دست
سلجوقیان اسیر شده و باعث تداوم نفوذ و اعتبار خاندان میکالی تا دوره
طغرل سلجوقی گردید. نظامی عروضی نوشته است که وی در زمان سلطان محمود، از سوی وی مأموریت یافت که به دربار
ابوالعباس مأمون خوارزمشاه رود و دانشمندانی چون ابن سینا، ابوسهل مسیحی و ابوریحان بیرونی را با خود به غزنین بیاورد چهار مقاله ، صص 118 و 119 همو مینویسد که خواجه حسین بن علی میکالی ... یکی از افاضل و اماثل عصر و اعجوبهای بود از رجال زمانه .... / چهار مقاله، ص 120 ، اما بعید نیست نظامی عروضی که در چهار مقاله مرتکب پارهای از اشتباهات تاریخی شده، در این باره نیز به خطا رفته باشد. محمد معین : تعلیقات بر چهار مقاله نظامی عروضی، ص 442 و 443 .
در صفر 426 ق / ژانویه 1035م که مسعود غزنوی مشغول تجهیز سپاه برای سرکوبی ترکمانان سلجوقی بود، ابو عبدالله را متصدی تهیه لوازم حرکت به سوی مرو کرد . چون ترکمانان حملات خود را به سوی خراسان تشدید کردند، مسعود، حاجب بگتغدی را همراه ابوعبدالله حسین در رأس سپاهی بزرگ در شعبان 426 ق/ ژوئن 1035 م به نبرد آنان فرستاد. سالار بگتغدی در تهاجم نخستین ترکمانان را در هم شکست و آنان را پراکنده ساخت ، اما چون افرادش به گرد آوردن غنیمت پرداختند، ترکمانان خود را بسیج کرده به آنان حمله بردند و در محلی به نام سپند انقاق بر لشکر غزنه غلبه یافتند. بگتغدی فرار اختیار کرد، اما ابوعبدالله حسین که بر پیلی سوار بود نتوانست بگریزد و به اسارت ترکمانان در آمد. او را نزد داود برادر طغرل بردند رمضان 426 ق/ ژوئیه 1035م () و در آنجا به زندان افتاد. پنج سال بعد در 431 ق/ 1040م که مسعود در تعقیب سلجوقیان به باورد رفته بود، حسین همچنان در زندان به سر میبرد. از آن پس تا چند سالی نامی از او نیست. ظاهرا" وی به تدریج در میان امیران فاتح جایی برای خود باز کرده بود تا آنجا که طغرل اول پس از ابوالقاسم علی بن عبدالله جوینی، برای مدت کوتاهی در 436 ق/ 1044 م او را به وزارت برگزید ابن اثیر : الکامل، ج 9 ، ص 526 . به گفته ابوالفضل بیهقی وی تا 451 ق/ 1059 م در قید حیات بود، اما از زندگانی و نیز تاریخ وفاتش اطلاعی در دست نیست.