شرح حال

ابوالفرج فرزند محمد بن الحسین که نام اصلیش علی کاتب اصفهانی می‌باشد در سال 284 هجری قمری در زمان خلافت معتضد عباسی در اصفهان متولد شد، طبق شهادت اثرش مقاتل الطالبین ایشان شیعه زیدی مذهب بوده، در دوران کودکی به بغداد رفته و تحصیلاتش را در همان شهر شروع نموده است.

تخصصات وی

در فن شعر و ادب، سرآمد روزگار بوده و در تاریخ و نقل آثار، علم انساب و اغانی متبحر. در علم پزشکی و دام پزشکی و نجوم نیز دارای اطلاعات قابل ملاحظه‌ای بوده است.

اساتید وی

از محضر اساتید زیادی از جمله ابوضیب برتی، نفطویه، احمدبن عبید الله بن عمار ثقفی، احمد بن جعفر بن موسی برمکی، احمد بن عیسی بن موسی عجلی و علی بن الحسین بن حمنزه العلوی، محمد بن جریری طبری و ابن الانباری کسب فیض و علم نموده است. ایشان ندیم حسن بن محمد بن هارون مهلبی وزیر معزالدوله دیلمی بود و روزی نبود که به دیدار وی نرود و چون ایشان فرد خوش صحبت و خوش مجلسی بوده، وزیر معزوالدوله احترام ویژه‌ای برایش قائل بود هر چند گاهگاهی به هجو وزیر نیز می‌پرداخته است.

شاگردان وی

شاگردانی مانند ابراهیم بن مخلد، ابواسحاق طبری، ابن شبران نحوی، عبدالله بن الحسن فارسی، علی بن محمد دینار در عرصه علم و دانش تربیت نموده.

آثار وی

علاوه بر تربیت چنین شاگردانی، تالیفات زیادی نیز از ایشان برجای مانده که کتابهای زیر نمونه‌ای از آنهاست:

• اغانی (که جامعترین کتاب در نوع خود می‌باشد)
• الحانات
• ایام العرب
• مقاتل الطالبین
• اخبار القیان
• ممالیک الشعرا
• ادیارات
• الاخبار و النوادر
• التعدیل و الانتصاف
• دعوة الاطبا

ظاهرا در اواخر عمر به اختلال هواس دچار گشته تا اینکه به نقل خطیب بغدادی در چهاردهم ذی‌الحجه 356 هجری قمری دار فانی را وداع گفت.

برای مطالعه بیشتر مراجعه شود به

• مقاتل الطالبین

منابع

1. رسولی محلاتی، ترجمه قاتل الطالبین، دفتر نشر و فرهنگ اسلامی.
2. ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان- تهران.