ابوالعلاء صاعد بن محمد

(ابن راسمندی)
«502 ـ 448 ق / 1109 ـ 1056 م»

ابوالعلاء صاعد بن محمد بن عبدالرحمن نجاری اصفهانی ، قاضی اصفهان و از مردم آن شهر و مشهور به ابن راسمندی بود. او را جد قضات صاعدی در اصفهان دانسته‌اند . ابوالعلاء ، حدیث را از علی بن عبدالله خطیبی آموخت و همراه او به زیارت خانه خدا رفت. در این سفر او و همراهانش به دست اعراب بادیه نشین اسیر شدند و هفت ماه در اسارت آنان بودند تا آن که نظام الملک از این حادثه آگاه شد و 700 دینار از طریق خلیفه ـ القائم بالله ـ برای آن بادیه نشینان فرستاد و آنان را آزاد ساخت . ابوالعلاء پس از آزادی و زیارت کعبه به بغداد آمد و از آنجا به اصفهان برگشت و قضاوت آن شهر را به جای اسماعیل بن علی بن عبدالله خطیبی به دست گرفت.

به روایت ابن ابی‌الوفاء ، او در روزگار خود در میان هم گنانش به دیانت و پرهیزکاری و پاکدامنی شهره بود (الجواهر المضیئه، ج 1، ص 262). فصیحی خوافی تولد او را در روز پنجشنبه 22 محرم 448 ق / 11 آوریل 1056 م ضبط کرده و قتلش را روز عید فطر 502 ق / 6 نوامبر 1109 م به دست یکی از باطنیان ، در مسجد جامع دانسته است (المجمل : ج 2 / ص 216). ابن اثیر این حادثه را یک بار ذیل وقایع سال 499 ق/ 1106 م (الکامل ، ج 10، ص 415) و بار دیگر ذیل حوادث سال 502 ق / 1109 م آورده است. با توجه به این که خطبه نکاح میان خلیفه المستظهر با دختر ملکشاه سلجوقی را قاضی ابوالعلاء صاعد بن محمد خوانده (الکامل ، ج 10، ص 471) بنابراین روایت ذیل 499 نادرست است.