ایا صوفیا:
ایا صوفیا ساختمان خیلی قابل توجهی در
استانبول است که اینک به صورت
موزه درآمده است.
کلیسایی مسیحی که با تسلط ترکان عثمانی این کلیسا به مسجد تبدیل شد. این کلیسای سابق از مشهورترین کلیساهای دوره بیزانس است که بوسیله امپراطور
ژوستی نین ساخته شد و کار ساختمان آن در 27 دسامبر 1537 پایان یافت و بر اثر یک زمین لرزه در سال 558 بخشی از آن آسیب دید، پس از این رخداد، کلیسا تجدید ساختمان و تعمیر و در سال 563 تکمیل گشت. جنوب این ساختمان طاق ضربی ساخته شده و از انواع
موزائیک های زیبا در حدود 75 میلیون دلار هزینه داشته است. بعدها چهار منار در چهار سوی آن افزوده شده با فتح
استانبول به و سیله سلطان
محمد فاتح در 1453 این کلیسا تبدیل به مسجد شد البته قبل از ساخت کلیسا معبدی از معابد رومی بوده است. در 1935 این مسجد تبدیل به موزه شد.
کلیسای آیا صوفیا در اصل در سال 325 میلادی ساخته شد. امپراطور می خواست از این کلیسا زیباترین و بزرگ ترین کلیسای ممکن را بسازد. دو معمار به همراه ده هزار کارگر و تلی از طلا شروع به کار کردند. سال 537 کلیسا افتتاح شد. پس از فتح استانبول توسط عثمانیان کلیسا به مسجد تبدیل شد و سپس مناره هایی نیز به آن افزودند. سال 1935
آتاتورک تصمیم گرفت آن را به موزه ای فرهنگی تبدیل کند. بلندی گنبدهای آن 54 متر از سطح زمین است ودر مجموع 107 ستون در داخل ساختمان وجود دارد.
مسجد آبی
این مسجد در قرن هفدهم بنا شده است و درست رو به روی آیا صوفیا قرار دارد. شش مناره هماهنگ و متقارن و موزائیک های آبی و سبز موجب شهرت آن شده اند. این
مسجد که مسجد
سلطان احمد نام دارد به خاطر رنگ کاشیکاری هایش به مسجد آبی مشهور شده است.
توپگاپی
در سال 1478 این کاخ بنا شد. دربار یا شکوه سلاطینی که نزدیک به چهار قرن در آن می زیستند واقعاٌ تماشایی است.
سلیمان قانونی نیز بخشی از آن را به حرمسرا تبدیل کرد که هنوز هم قابل مشاهده است. در آشپزخانه این قصر مجموعه بی نظیری از ظروف چینی ساخت چین و ژاپن چشم ها را خیره می کند. گنج های جمع شده در این قصر واقعاٌ بی نظیر است و می توان گفت در کل جهان رقیبی ندارد.
یره باتان سرای
برای ذخیره آب مورد نیاز برای مواقع ضروری صدها مخزن در
استانبول وجود داشت. «بره باتان سرای» در نزدیکی آیا صوفیا یکی از این مخازن است که دو دوره بیزانسی ها ساخته شد. طول آن 140 متر و عرضش 70 متر است. ستون های باشکوه این بنا که از آب سر برآورده در محیطی مملو از نور و موسیقی دل انگیز آب جلوه خاصی دارد. این مخزن برای قصر توپکاپی مورد استفاده می گرفت. در انتهای آن دو مجسمه از «
مدوسا» به عنوان محافظ ستون ها قرار دارد.
پارکها و تفریحگاهها
در این شهر پارکهای متعدد وجود دارد از جمله
پارک یلدیز پارک و
پارک گلخانه در توپکاپی، باغ وحش، یک پارک گسترش یافته در محل هیپودروم بیزانس که از عهد باستان بجا مانده، در این پارک اسبدوانی، قهوه خانه برای مردان جالب توجه و حمام عمومی بخار برای زنان است. در مرکز از هنرهای نمایشی، بالت، اپرا و تئاتر برنامه هایش اجرا می شود. که 1300 صندلی دارد. تالار بزرگ آکم، ارکستر سمفونی
استانبول، موزیک عامیانه مدرن و
موسیقی کلاسیک و ترکی و موسیقی تاریخی ترکیه در شهر برگزار می شودۀ فستیوال فرهنگی هنرهای بین المللی هر ساله در ماههای ژوئن و جولای برگزار می گردد.
کتابخانه ها و موزه ها
در این شهر موزه های استثنایی وجوددارد در میان آنها آیا صوفی(سنت صوفیا)
موزه بازیلیکای که بوسیله کنستانتین بزرگ(337 – 274 حدود) که بوسیله
ژوستینین در قرن ششم دوباره سازی ش، معماری آن از اهمیت خاصی برخوردار است. این بنا یکی از مهمترین ساختمانهای جهان است. دکورسازی آن شامل موزائیک های زیبای بیزانس است. موزه کاریه در محل یک کلیسا که در قرن یازدهم ساخته شده، دایر گشته و دکورسازی و نقاشی های دیواری و موزائیک با زمینه طلا زینت یافته است.
موزه باستان شناسی یک مجموعه غنی عتیقه دارد، شامل سارکوفاگوس اسکندر وجود دارد. همچنین آثاری از تمدن
سومریان،
بابلی ها،
آشوری ها، هتی و هیتیت ها به نمایش گذاشته شده است. موزه سرامیک ترکی که در قرن پانزده ساخته شده و شامل کاشی ها و سرامیک از قرن 16 و نمونه ای از سبک معماری هنری سلجوقی و عثمانی است.
کاخ ابراهیم موزه ترکی و هنر اسلامی که برای سکونت در 1524 ساخته شده است. در این موزه بسیاری مینیاتورهای ترکی و
ایرانی، کاشی های سلجوقی و قالی های عتیقه نگهداری می شود. موزه هنرهای زیبا از نقاشی ها و مجسمه ها ازقرن نوزدهم و بیستم است. در میان موزه های دیگر موزه قالی های ترکی، موزه موزائیک و موزه شهر دوره عثمانی را در خود جای داده است. شهر کتابخانه های عمومی خصوصی بسیار دارد که شامل کتابخانه کوپرولو(1677) و کتابهای بیش از 1000 سال پیش را در خود جای داده است.
در این شهر 3500
دبستان و مدرسه متوسطه وجود دارد و نرخ باسوادی ملی حدود 70% با پوسانتاژ خیلی بالا.
تئودوسیوس دوم(450 – 410) نخستین
دانشگاه استانبول را در 425 تاسیس کرد. و این دانشگاه تا زمان فتح
استانبول به دست سلطان محمد فاتح بجا ماند. در این شهر دو دانشگاه مهم دیگر قرار دارد. در میان انستیتو های خارجی کالج رابرت آمریکایی برای پسران(1863) و کالج آمریکایی دختران(1871).