آندزیتها عبارت از سنگهایی هستند که هم به صورت گدازههای آتشفشانی و هم به صورت سنگهای نفوذی کم عمق مثل دایک و سیل دیده میشوند. بافت این سنگها تمام بلورین تا نیمه بلورین با خمیره آفانیتی است و از نظر ترکیب شبیه دیوریتها هستند. |
کانیها موجود در آندزیتها
پلاژیوکلاز این سنگها بین الیگوکلاز و آندزین بازیک تغییر میکند. وقتی که در سنگ بلورهای درشت اولیه وجود داشته باشد پلاژیوکلاز خمیره اسیدیتر است و ترکیب متوسط تمام پلاژیوکلازها باید سدیکتر باشد که بتوان به آن
آندزین گفت. پلاژیوکلازها اکثرا زونه هستند و حتی بلورهایی که قسمت مرکزی آنها دارای ترکیب آنورتیت باشند مشاهده شده است. در بعضی آنوزیتها ممکن است دو نوع پلاژیوکلازه باهم به صورت بلورهای درشت اولیه وجود داشته باشد که اختلاف آنها در جزئیات مربوط به زونه بودن و ترکیب متوسط آنها است.
پلاژیوکلازهای خمیره معمولا زونه نیستند.
سانیدین معمولا در این سنگها وجود ندارد. معمولا هیچ وقت فقط یک نوع از کانیهای فرومنیزین به صورت بلور درشت اولیه در این سنگها ظاهر نمیشود و اکثرا
بیوتیت و
هورنبلند باهم دیده میشوند. همچنین هورنبلند و
دیوپسید یا دیوسپید و اوژیت دیوسپیدیک باهم ظاهر میشوند. معمولترین آندزیتها آنهایی هستند که هورنبلند مهمترین و فراوانترین
بلور درشت اولیه تشکیل دهنده آن باشد. بیوتیت خیلی به ندرت در خمیره این سنگها بافت میشود. و وقتی به صورت بلورهای درشت با مقطع شش ظلعی دیده میشود. حاشیه آنها به کانیهای دیگری تبدیل شده است.
کانیهای فرومیزین
هورنبلند سبز یا قهوهای (هورنبلند بازالتی) و اکسی هورنبلند به صورت بلورهای منشوری شکل در این سنگها دیده میشود. هورنبلند بیوتیت فقط استثنائا ممکن است در خمیره آندزیتها ظاهر شود. پیروکسنهایی که معمولا در آندزیتها به صورت بلورهای درشت اولیه دیده میشود عبارتند از دیوسپید ، اوژیت دیوپسیدیک و
هیپرستن. پیروکسنهای سدیمدار خیلی به ندرت در این سنگها ظاهر میشود و
اوژیت نیز به ندرت به صورت بلورهای درشت اولیه دیده میشود، گرچه در خمیره معمولا وجود دارد.
الیوین در آندزیتهای پیروکسندار گاهی دیده میشود و به صورت الیوینهایی که در خمیره است دارای منیزیم کمتری از الیوینهایی که تشکیل بلورهای درشت اولیه را داده است میباشد.
کانیهای فرعی
کوارتز خیلی به ندرت در آندزیتها دیده میشود، اگرچه در بعضی از آنها وجود دارد. بلورهای شکلدار
آپاتیت به صورت انکلوزیون در بلورهای درشت کانیهای فرومینزین و یا در خمیره دیده میشود.
منیتیت ،
اسفن ،
زیرکن و ندرتا
کوردیریت به صورت کانیهای فرعی آندزیتها دیده شده است. شیشههای آندزیتی معمولا به رنگهای بیرنگ ، خاکستری ، سبز روشن ، قهوهای متمایل به زرد و قهوهای دیده میشود. کانیهایی که ممکن است در حفرههای این سنگها دیده شود. عبارتند کلسیت ،
کلریت ، کریستوبالیت ، کوارتز ، اپال ، هورنبلند و فلدسپاتهای سدیک.
دگرسانی آندزیتها
کانیهای که در اثر
دگرسانی قبلی بوجود میآید شبیه آنهایی است که در دیوریتها ممکن است دیده شود. شیشهای که در خمیره این سنگها ممکن است وجود داشته باشد بعدا ممکن است از حالت شیشهای خارج شود. بر حسب آنکه چه نوع کانی فرد منیزیمی در آندزیتها تشکیل بلورهای درشت اولیه را میدهد به آنها ممکن است نامهای اختصاصی داد و مثل هورنبلند آندزیت یا آندزیت معمولی هیپرستن آندزیت و اوژیت آندزیت و غیره .
ساخت و بافت
تقریبا تمام آندزیتها دارای بافت پورفیری هستند و خمیره آنها نیز معمولا تمام بلورین است. البته خمیرههای شیشهای یا نیمه متبلور نیز وجود دارد. بافت تراکیتی با میکرولیتهای پلازیوکلاز معمولا در خمیره زیاد دیده میشود. بافت حفرهای و بادامکی هم معمولا در این سنگها دیده میشود که بعدا با موادی از جنس مواد خمیره پر شده است. در بعضی از پورفیرهای این دسته اختلاف فاحشی بین اندازه بلورهای درشت و میکرولیتها وجود ندارد، یعنی بین این دو ، بلورهایی باندازههای مختلف دیده میشود. سابقا پورفیریت سنگهای آندزیتی گفته میشود.
محل تشکیل
آندزیتها معمولا به صورت گدازه و همچنین مواد آذر آورهای همراه بازالتها و ریولیتها در قارهها دیده میشود. همچنین به صورت تودهای کوچکتر مثل
دایک ، دودکشهای آتشفشانی و تودههای کوچکتر دیگر ظاهر میشود.
مباحث مرتبط با عنوان