شرح بیماری
آمنوره (قطع قاعدگی) ثانویه عبارت است از توقف قاعدگی برای حداقل 3 ماه در خانمی که قبلاً قاعده می‌شده است.
علایم شایع
از بین رفتن دوره قاعدگی برای حداقل 3 ماه یا بیشتر در خانمی که حداقل یک بار قاعدگی داشته است.
علل
- بارداری (اگر نزدیکی رخ داده است)
- شیردهی به کودک شیرخوار
- قطع مصرف قرص‌های ضدبارداری
- یائسگی (در صورتی که سن بیش از 35 سال و بارداری وجود نداشته باشد)
- استرس عاطفی یا اختلال روانی
- جراحی و برداشتن تخمدان‌ها و رحم
- اختلال غدد درون‌ریز، از جمله هیپوفیز، هیپوتالاموس، تیرویید، پاراتیرویید، غدد فوق کلیوی، و تخمدان‌ها
- دیابت شیرین (مرض قند)
- بیماری سل
- چاقی، بی‌اشتهایی عصبی، یا پرخوری عصبی
- فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری جسمانی شدید مثل دوهای استقامت
عوامل تشدید کننده بیماری
- استرس
- تغذیه نامناسب
- استفاده از بعضی داروها مثل مخدرها، فنوتیازین ها (از داروهای ضد روان‌پریشی)، رزرپین، یا هورمون‌ها
- ورزش شدید
پیشگیری
- اگر قطع قاعدگی به علت یک بیماری زمینه‌ساز مثل بیماری سل، دیابت، یا بی‌اشتهایی عصبی رخ داده است، باید این بیماری زمینه‌ساز درمان شود.
- اگر علت قطع قاعدگی مشخص نیست، هیچ‌گونه روش خاصی برای پیشگیری وجود ندارد.
- تغذیه باید خوب باشد و باید سعی شود وزن در حد مناسب نگهداری شود.
عواقب مورد انتظار
قطع قاعدگی خطری برای سلامتی نیست. برطرف شدن آن بستگی به علت زمینه‌ساز دارد:
- اگر آمنوره ناشی از بارداری یا شیردهی باشد، قاعدگی بعد از اتمام آنها باز خواهد گشت.
- اگر ناشی از قطع قرص‌های ضدبارداری باشد، قاعدگی بعد از 2 ماه تا 2 سال باید باز گردد.
- اگر ناشی از یائسگی باشد، قاعدگی‌ها مرتباً کاهش یافته و شاید دیگر هیچگاه برنگردد. برداشتن رحم نیز باعث قطع قاعدگی به طور دایمی خواهد شد.
- اگر غدد درون‌ریز دچار اختلال شده باشند، با تجویز هورمون کاهش یافته معمولاً باعث بازگشت قاعدگی خواهد شد.
- اگر قطع قاعدگی ناشی از بیماری‌هایی چون بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی باشد، درمان موفقیت‌آمیز این بیماریها برای بازگشت قاعدگی ضروری است.
- اگر قطع قاعدگی ناشی از دیابت یا بیماری سل باشد، امکان دارد قاعدگی هرگز باز نگردد.
- اگر قطع قاعدگی ناشی از فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری جسمانی شدید باشد، با کاهش فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری ، قاعدگی باز خواهد گشت.
عوارض احتمالی
- در صورتی که هیچ‌گونه علت جدی زمینه‌ساز پیدا نشود، هیچ عارضه‌ای رخ نخواهد داد.
- امکان دارد بعضی از علایم کمبود استروژن، مثل گُرگرفتگی و خشکی مجرای تناسلی بروز کنند.
- امکان دارد توانایی بچه‌دار شد مختل شود.
درمان
اصول کلی
- برای کمک به تشخیص، معمولاً آزمایشاتی چون آزمایش بارداری، اندازه‌گیری هورمون‌ها در خون، و پاپ اسمیر، ضروری هستند. امکان دارد کارهای تشخیصی‌ای که نیاز به جراحی دارند، مثل لاپاروسکپی یا هیستروسکوپی، نیز توصیه شوند.
- ممکن است با عمل جراحی، دهانه رحم گشادشده و با کورت دیواره داخلی رحم کورت کشیده می‌شود.
- درمان بیماری زمینه‌ساز در صورت وجود
- روان درمانی یا مشاوره در صورتی که قطع قاعدگی ناشی از استرس باشد.
- زمان‌های قاعدگی خود را یادداشت نمایید تا اگر قاعدگی مجدداً قطع شد، زودتر تشخیص داده شود.
داروها
- از پروژسترون و / یا استروژن می‌توان جهت درمان و نیز تشخیص استفاده نمود. جنبه تشخیصی درمان پروژسترون این گونه است که پروژسترون قطع شود و خونریزی قاعدگی رخ دهد، معلوم می‌شود که دستگاه تناسلی فعال است.
- امکان دارد برای درمان بیماری زمینه‌ساز از داروهای دیگر نیز استفاده شود.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
هیچ محدودیتی برای آن وجود ندارد.
رژیم غذایی
- معمولاً رژیم خاصی توصیه نمی‌شود.
- اگر اضافه وزن یا کاهش وزن وجود دارد، تغییر رژیم غذایی برای تصحیح مشکل توصیه می‌شود.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علایم آمنوره را دارید.
- اگر قاعدگی، علی‌رغم درمان، تا 6 ماه باز نگردد.
- اگر دچار علایم جدید و نامنتظره بروز کنند. هورمون‌های مورد استفاده در درمان ممکن است باعث عوارض جانبی شوند.
