آسیکلوویر ACYCLOVIR یا زوویراکس (نام تجاری دارو)
موارد مصرف
آسیکلوویر یک داروی ضد ویروسی رایج است. از این دارو برای جلوگیری و درمان
عفونتهای ویروسی نظیر
هرپس سیمپلکس و هرپس ژنیتالیا (تناسلی) و درمان
آبله مرغان و همچنین درمان انواع
عفونتهای زگیل استفاده میشود. اگر برای جلوگیری از
تبخال راجعه استفاده شود، آسیکلوویر باید به مجردی که احساس گزگز یا سوزش (که اولین علامت عود مجدد است) آغاز شد مورد استفاده قرار گیرد. در مورد آبلهمرغان اگر درمان ظرف 24 ساعت اول از شروع پیدایش بثورات جلدی آغاز شود بیشترین تأثیر را خواهد داشت.
پماد از شدت تبخالها و زگیلها میکاهد. در موارد عود و شدت زگیلهای تناسلی میتوان آنرا به صورت تزریقی یا خوراکی نیز مصرف کرد.
زونای تبخالی (شنگل) را با قرصهای آسیکلویر مداوا میکنند. این دارو را برای اشخاصی که دچار کمبود ایمنی هستند بطور منظم تجویز مینمایند. بعلاوه آسیکلوویر را به صورت پماد برای عفونتهای زگیل چشم استعمال میکنند.
آسیکلوویر موضعی در شروع بیماری هرپس تناسلی و در موارد محدودی در هرپس موکوسی عفونتهای هرپس سیمپلکس در افراد با سیستم ایمنی سرکوب شده استفاده میگردد. آسیکلوویر موضعی در درمان هرپس تناسلی راجعه موثر نمیباشد اگرچه ممکن است باعث کاهش انتشار ویروس گردد. همچنین شواهدی مبنی بر موثر بودن این دارو در پیشگیری از انتقال عفونت هرپسی وجود ندارد.
مکانیسم اثر دارو
آسیکلوویر به صورت داخل سلولی توسط آنزیم تیمیدین کیناز ویروسی به شکل منوفسفات تبدیل شده و بدنبال آن بوسیله آنزیمهای سلولی به اشکال دیفسفات و تریفسفات فعال تبدیل میگردد. آسیکلوویر تریفسفات فعال با ورود به زنجیره DNA و نیز مهار آنزیم DNA پلیمراز هرپس ویروس، موجب مهار سنتز و همانندسازی DNA ویروس میگردد.
چگونگی مصرف دارو
- اشکال دارو: قرص، مایع، تزریق، کرم، پماد چشمی. کرم موضعی آسیکلوویر 5% در تیوبهای 10 گرمی به بازار عرضه میگردد.
- مقدار و زمان مصرف: 2 تا 5 بار در روز. مقدار مصرف برای بزرگسالان: قرص، مایع روزانه 1-4 گرم و 800 میلیگرم در روز و گاهی 1/6 گرم در روز برای پیشگیری. کرم و پماد چشمی طبق دستور پزشک. به صورت موضعی میزان کافی از کرم هر سه ساعت ( 6 بار در روز ) به محل مورد نظر مالیده می شود .
- شروع تأثیر دارو ظرف 24 ساعت و ادامه اثر دارو: تا 8 ساعت میباشد.
- فراموش کردن نوبت دارو: برای پماد مسالهای نیست. در مورد قرص و مایعات به محض یادآوری، مصرف کنید. البته اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی رسیده است، نوبت قبلی را رها کرده به برنامه دارویی خود برگردید، مقدار دارو را دو برابر نکنید.
- متوقف کردن دارو: دوره درمان را تا به آخر ادامه دهید. آسیکلوویر را معمولاً بصورت دورههای درمانی کوتاه مدت تجویز میکنند.
کپسول ، قرص ، و سوسپانسیون خوراکی آسیکلوویر را میتوان با غذا مصرف کرد. دارو در هر نوبت باید با یک لیوان پر از آب مصرف شود. بهتر است برای حفظ یک سطح ثابت دارو در خون، آسیکلوویر در فواصل یکسان در طی 24 ساعت مصرف شود. آسیکلوویر معمولاً 5 بار در روز تجویز میشود. برنامه زمانی مصرف دارو میتواند 6 صبح، 10 صبح، 2 بعدازظهر و 6 عصر و 10 شب باشد. بسیار مهم است که دارو سر وقت و به مقدار تجویز شده کامل مصرف شود، حتی اگر احساس میکنید حالتان بهتر شده است. اگر پیش از مصرف کامل دارویتان آن را قطع کنید، علایمتان ممکن است مجدداً ظهور کنند. پیش از مصرف سوسپانسیون خوراکی، شیشه را به خوبی تکان دهید و از وسیلهای اندازهگیری همراه دارو برای تعیین مقدار مصرفی در هر نوبت استفاده کنید.
هشدارها و عوارض جانبی
عوارض نامطلوب ندرتاً بروز میکنند. پماد معمولاً در محل استعمال تولید ناراحتی میکند. در شکل تزریق دارو اغتشاش شعور و توهم ممکن است در موارد نادر نمایان شوند.
در صورت بروز هریک از علایم: اسهال ، دردهای شکمی، تهوع و استفراغ ، سردرد ، یا سیاهی رفتن چشم و سرگیجه با پزشکتان تماس بگیرید. ناراحتی کلیه و اغتشاش شعور و توهم (شیوع بندرت) از شرائط ترک دارو هستند. موارد بسیار نادری از خارش، احساس سوزش و گزش، سوختگی و راش پوستی و جوش با شکل موضعی این دارو وجود دارد. خطر مصرف اضافی کم است و اگر بطور غیرعمد مقدار اضافی مصرف شود جای نگرانی نیست. اما اگر متوجه نشانههای غیرطبیعی شدید و یا مقدار بیشتری مصرف نمودید پزشک را در جریان بگذارید. و میزان وابستگی به دارو خیلی کم است.
موارد احتیاط
در صورت وجود هریک از موارد زیر پیش از مصرف آسیکلوویر پزشکتان را مطلع سازید:
- حساسیت نسبت به آسیکلوویر یا گانسیکلوویر vitrasert ،cytovene.
- داشتن ناراحتی کلیه. شکل تزریقی و خوراکی دارو برای مبتلایان به ضعف کلیه با احتیاط تجویز میشود. زیرا خطر تجمع آسیکلوویر در بدن بوجود میآید.
- بارداری یا شیردهی. برای خانمهای باردار، استعمال موضعی در این دوران مشکلی پیش نمیآورد. به علت نامعلوم بودن اثرات این دارو بر جنین آنرا به صورت خوراکی یا تزریق تجویز نمیکنند. در حاملگی جزو داروهای Category B میباشد. برای خانمهای شیرده، استعمال موضعی اشکالی ندارد. اما اگر بصورت تزریقی مصرف شود میتواند به درون شیر مادر راه یابد. نظر پزشک را جویا شوید. در شیردهی اگر زخم هرپس نزدیک نوک سینه باشد نباید استفاده گردد.
- در حال مصرف دیگر داروها، به ویژه آنهایی که ممکن است برای کلیههایتان مضر باشند، مثل مقادیر بالای استامینوفن تیلنول، داروهای ضدالتهابی غیراستروییدی (NSAID) مثل ایبوپروفن، سیکلوسپورین، فوسکارنت، لیتیم، ریفامپین، سولفونامیدها و تتراسایکلینها.
- مقدار مصرف را در صورت لزوم برای اطفال و کودکان وبرای سنین بالای 60 کاهش دهید. در کودکان سلامت و تاثیر آن ثابت نشده است.
- در مورد تداخل دارویی، هر دارویی که بر کلیه اثر بگذارد و با آسیکلوویر مصرف شود، خطر عوارض جانبی را افزایش میدهد. مثل داروی پروبنسید که مقدار آسیکلوویر را در خون افزایش میدهد.
- از تماس دارو با چشم جدا خودداری گردد.
توصیه در هنگام مصرف
- دوره درمان با آسیکلوویر را بهطور کامل طی کنید تا عفونت در بدنتان درمان شده، از عود بیماری جلوگیری شود؛ حتی اگر احساس بهبودی میکنید.
- اگر خانمی هستید که به علت هرپس ژینتالیس (تبخال در ناحیه تناسلی) آسیکلوویر مصرف میکنید، هر ساله یک آزمون پاپ اسمیر انجام دهید؛ زیرا این عفونت با افزایش احتمال ابتلا به سرطان گردن رحم همراه است.
- منطقه مبتلا را تا آنجا که میتوانید تمیز و خشک نگاه دارید. لباس زیر گشادتری بپوشید تا ضایعات آزرده نشوند.
- آسیکلوویر را دور از دسترس کودکان و دور از حرارت، نور مستقیم، و حرارت مرطوب نگاه دارید (در این شرایط آسیکلوویر فاسد میشود).
- اگر آسیکلوویر مصرف میکنید و در عرض چند روز بهتر نشدهاید با پزشکتان مشورت کنید.
*مصرف دارو تا وقتی که دارو تمام نشده است را قطع نکنید، مگر اینکه پزشکتان چنین دستور دهد.
- دارو را در محیط بسته، خنک و خشک و بدور از دسترس اطفال و نور نگهداری کنید.
مباحث مرتبط با عنوان
