دو آونگ که از یک تکیه گاه آویخته شده اند را در نظر بگیرید که حرکت یکی بر دیگری تاُ ثیر گذارد و دو آونگ با یک طرح عقب و جلو می روند.
وسایل مورد نیاز
- دو قوطی پلاستیکی فیلم عکاسی 35 میلی متری
- سکه
- دو قطعه سیم با روکش آهنی (هر کدام با طولی حدود 20 سانتی متر)
- یک تکه طناب ( با طولی حدود 90 سانتی متر)
- دو حلقهُ عمودی ( یا هر وسیلهُ دیگری برای بستن طناب به آن)
شرح آزمایش
طناب را بین دو حلقه با فاصلهُ 50 تا 75 سانتی متر بکشید و محکم کنید. در مرکز هر کدام از قوطی های فیلم سوراخی ایجاد کنید طوری که سیم با روکش آهنی در آن فرو رود.
سر سیمی را خم کرده و طوری در حلقه بگذارید که نلغزد. سر دیگر آنرا نیز خم کرده و قوطی ها را روی طناب آویزان کنید. دو سیمی که قوطی ها به آن آویزان شده اند، باید دارای یک طول باشند. به میزان مساوی خاک یا سکه درون قوطی ها ریخته و آنها را از طناب طوری آویزان کنید که فاصله ی هر کدام، از دو سر طناب به یک اندازه باشد.
به آرامی یکی از آونگ ها را کمی به عقب کشیده و رها کنید . وقتی که آونگ به جلو و عقب تاب می خورد خواهید دید که آونگ دوم نیز شروع به تاب خوردن می کند. و با هر دور تابی که می خورد دامنه و سرعت آن بالا می رود. بالعکس آونگ اول با هر دور تابی که می خورد حرکتش کند می شود تااینکه می ایستد و در نتیجه آونگ دوم به تنهایی تاب می خورد . سپس این فرایند بر عکس می شود ، و بزودی آونگ اول شروع به تاب خوردن می کند و آونگ دوم می ایستد. این انتقال حرکت بطور مداوم تا زمانی که آونگها تاب می خورند تکرار می شود. آزمایش را با سیم هایی با کششها و یا طول های متفاوت انجام دهید خواهید دید که کشش و طول سیم ها در شدت و ضعف حرکت آونگ ها موُ ثرند.
چه اتفاقی در حال وقوع است؟
هر آونگی دارای یک بسامد تشدید یا طبیعی است ، که باعث می شود آونگ در هر ثانیه چند حرکت رفت و بر گشتی داشته باشد. بسامد تشدید به طول آونگ بستگی دارد. آونگ هایی با طول بیشتر بسامد کمتری دارند.
هر دور تابی را که آونگ اول می زند، طناب را کشیده ودر نتیجه باعث کشیده شدن آونگ دوم می شود. حال اگر دو آونگ طول یکسانی داشته باشند، کشش آونگ اول روی دومی درست در بسامد طبیعی آونگ دوم رخ می دهد. بنابراین آونگ دوم شروع به تاب خوردن می کند. آونگ دوم با کمی تاُخیر فاز نسبت به آونگ اول تاب می خورد. یعنی وقتی آونگ اول در بالاترین ارتفاع خود واقع است آونگ دوم در نیمهُ راه قرار دارد . هنگامی که آونگ دوم شروع به تاب خوردن می کند، آ ونگ اول را به عقب می کشد و در نتیجه حرکت آونگ اول را کند می کند ( اگر به تاب زمین بازی فکر کنید، به شما کمک خواهد کرد، وقتی شما تاب را در زمانهای مناسبی هل دهید ارتفاع تاب افزایش می یابد و اگر شما تاب را در زمانهای مناسبی هل ندهید ارتفاع تاب کاهش می یابد تااینکه بایستد ).
آونگ دوم آونگ اول را در زمانهای نا مناسب می کشد. سر انجام آونگ اول می ایستد و تمام انرژی خود را به آونگ دوم انتقال می دهد. انرژی دائماً گرفته و داده می شود تا زمانی که اصطکاک و مقاومت هوا همهُ آنرا از هر دو آونگ بگیرد.
اگر طول دو آونگ یکی نباشد، کشش آونگ اول، آونگ دوم را به طور نا منظم به حرکت وا می دارد. زیرا با بسامد طبیعی آن هماهنگی ندارد.