گیاهی است علفی، پایا و دارای ساقه ای به طول 5/0 تا یک متر که در محیطهای مساعد به ارتفاع 2 متر نیز می رسد. واریته های آن بطور خودرو در نقاط مختلف روئیده و پرورش می یابد. برگهای آن مرکب از 4 تا 7 زوج برگچه با یک برگچه انتهایی و گلهای آن به رنگ آبی روشن و غالباً همراه با لکه سفید رنگ است. میوه ای نیام و محتوی 5 یا 6 دانه (گاهی کمتر) و به رنگ قهوه ای یا قهوه ای روشن دارد.
ریشه و ریزوم شیرین بیان به صورت قطعات استوانه ای شکل، به قطر 5/0 تا 5/1 سانتی متر در مورد استفاده قرار می گیرد. مقطع آنها رنگ زرد روشن دارد. ناحیه مرکزی مقطع نیز کمی تیره است. در سطح خارجی آن خطوط طولی به رنگ خاکستری مایل، به قهوه ای تشخیص داده می شود. در قطعات متعلق به ریزوم اثر جوانه های از بین رفته نیز مشاهده می گردد.
گیاه شیرین بیان در طول رویش به هوای گرم و آفتاب کافی نیاز دارد. ریشه این گیاه در خاکهای شنی با ضخامت زیاد گسترش زیادی یافته و عملکرد آن نیز افزایش می یابد. شیرین بیان در دمای 6 تا 25 درجه سانتی گراد می روید. گیاهی نور پسند است. این گیاه به آب و مواد و عناصر غذایی کافی نیاز دارد. در مرحله گل دهی آب کافی باید به گیاه رسانده شود. برای کاشت گیاه باید از زمینهای شنی با لایه های ضخیم خاک و غنی از ترکیبات کلسیم استفاده کرد. PH خاک برای شیرین بیان بین 5/5 تا 2/8 مناسب است.
چون گیاه ریشه طویلی دارد برای کشت آن از زمینهایی که ضخامت زیادی دارند باید استفاده کرد. در فصل پائیز با اضافه نمودن 30 تا 40 تن در هکتار کود حیوانی کاملاً پوسیده به زمین شخم عمیقی ( به عمق 40 تا 70 سانتی متر) زده می شود. سپس 50 تا 60 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر به خاک اضافه نموده، زمین را تسطیح و برای کشت گیاه آماده می کنند.
چون گیاه شیرین بیان حدود 10 تا 15 سال در یک منطقه باقی می ماند و رویش اولیه گیاه بسیار کند است از این رو آنرا باید با گیاهانی به تناوب کشت کرد که سبب گسترش علفهای هرز نشوند. گیاهان وجینی گیاهان مناسبی برای تناوب کشت با شیرین بیان هستند.
در کشت مستقیم:اوایل بهار (فروردین) زمان مناسبی برای کشت مستقیم بذر ر در زمین اصلی است فاصله ردیف های کاشت از یکدیگر 60 سانتی متر و عمق بذر موقع کاشت 2 تا 3 سانتی متر مناسب می باشد. بذر مورد نیاز برای هر هکتار زمین 12 تا 15 کلیوگرم است.
درکشت غیر مستقیم: اوایل بهار (فروردین - اردیبهشت) زمان مناسبی برای کاشت بذر در خزانه هوای آزاد (کشت غیر مستقیم) می باشد. فاصله ردیف ها از یکدیگر در خزانه 30 تا 40 سانتی متر مناسب است. عمق بذر شیرین بیان موقع کاشت باید 2 سانتی متر باشد در کشت غیر مستقیم مقدار بذر مورد نیاز برای هر هکتار زمین 5/0 تا 1 کیلوگرم می باشد. اواسط پائیز (آبان) هنگامی که ارتفاع نشاء ها به 20 تا 25 سانتی متر رسید آنها را باید در ردیفهایی به فاصله 60 تا 80 سانتی متر در زمین اصلی کشت کرد. فاصله دو بوته روی ردیف کاشت 40 تا 50 سانتی متر مناسب است.
زمان مناسب برای تکثیر رویشی گیاه اواسط پائیز (آبان) است. فاصله ردیف ها ازیکدیگر 60 تا 80 سانتی متر و فاصله دو بوته در طول ردیف 30 تا 40 سانتی متر مناسب است. عمق مطلوب برای کاشت قطعات ریشه ای متفاوت و به بافت خاک و رطوبت محیط بستگی دارد. بطوریکه عمق در خاکهای سبک 15 تا 20 سانتی متر و در خاکهای سنگین 10 تا 12 سانتی متر توصیه میشود. تکثیر رویشی اقتصادی تر است.
شیرین بیان را می توان توسط بذر یا از طریق رویشی تکثیر کرد. از آنجا که بذر شیرین بیان پوسته ضخیمی دارد و این پوسته قوه رویشی آنرا کاهش می دهد قبل از کاشت باید خراشهای مناسبی در سطح پوسته ایجاد کرد. تکثیر توسط بذر به دو روش مستقیم و غیر مستقیم انجام می گیرد.
کشت مستقیم و شیرین بیان را در اوایل بهار (فروردین در ردیف های کاشت به فاصله 60 سانتی متراز یکدیگر و عمق بذر 2 تا 3 سانتی متر کشت می کنند. پس از کاشت زمین را باید به مقدار کافی آبیاری کرد.
کشت غیر مستقیم : در اوایل بهار (فروردین – اردیبهشت) بذرها را در خزانه هوای آزاد که بستر آنرا آماده نموده اند کشت می کنند. فاصله ردیفهااز یکدیگر در خزانه 30 تا 40 سانتی متر و عمق بذر 2 سانتی متر باید باشد. پس از کاشت به منظور ایجاد تراکم در بستر سطحی خاک غلتک مناسبی زده می شود.
آبیاری منظم و مبارزه با علفهای هرز در طول رویش گیاهان نقش عمده ای در سرعت رشد گیاه دارد. در اواسط پائیز (آبان) اقدام به انتقال نشاء ها به زمین اصلی می شود. در این زمان ارتفاع نشاء ها به 20 تا 25 سانتی متر می رسد که آنها را باید در ردیفهایی به فاصله 60 تا 80 سانتی متر که فاصله دو بوته روی ردیف کاشت 40 تا 50 سانتی متر میباشد در زمین اصلی کاشت می کنند. برای هر هکتار زمین به 30 هزار نشاء نیاز است.
تکثیر رویشی : تکثیر از طریق تقسیم ریشه صورت می گیرد. گیاهان سه، چهار ساله را باید از خاک خارج نمود، پس از تمیز کردن ریشه، قطعاتی به طول 15 تا 25 سانتی متر از آن جدا و در عمق مناسب کشت می شوند در هر هکتار زمین به 40 تا 70 هزار قلمه ریشه ای نیاز است. پس از کشت باید بلافاصله زمین را آبیاری کرد.
رویش گیاهان از اواسط بهار آغاز می شود. رشد شیرین بیان در سال اول رویش کند است و علفهای هرز می توانند بدون رقابت و بسرعت توسعه یابند لذا کنترل علفهای هرز قبل از کاشت و نیز تهیه بستر فاقد علف هرز ضرورت دارد. از اینرو در سال اول رویش علفهای هرز را به طور مکانیکی (با دست یا کولتیواتور) باید وجین کرد. در فصل بهار به منظور توسعه ریشه قبل از ریزش برگها، ساقه های شیرین بیان را از فاصله 10 سانتی متری سطح زمین باید قطع و از زمین خارج کرد.
چنانچه شیرین بیان به روش رویشی تکثیر شده باشد سه تا چهار سال ولی اگر تکثیر توسط بذر انجام گرفته باشد پنج تا شش سال پس از کاشت می توان ریشه را برداشت کرد. زمان مناسب برای برداشت ریشه فصل پائیز پس از خشک شدن اندامهای هوائی بر اثر سرماست. ریشه ها را در سطوح کوچک کشت با دست ولی در مقیاس وسیع با ماشینهای مخصوص برداشت می کنند. از آنجا که مواد موثره شیرین بیان در آب حل می شود. لذا ریشه ها را خیلی سریع و با آب جاری باید شست. پس از تمیز کردن پوست ریشه ها را باید جدا کرد سپس آنها را به قطعات 10 تا 15 سانتی متری تقسیم و خشک نمود. برای خشک کردن نباید از نور مستقیم با درجه حرارت بالا استفاده کرد. چنانچه از خشک کن های الکتریکی استفاده شود دمای مناسب 40 درجه سانتی گراد می باشد. ریشه های خشک شده ترک خورده و شکاف بر می دارند. عملکرد ریشه خشک در گیاهان سه ساله به 5/1 تا 2 تن در هکتار می رسد. نسبت ریشه های تازه به خشک 5/3 به 1 می باشد.
از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
.jpg)
