همان طور كه گفته شد زمین به دور خورشید می‌چرخد. اما مدار زمین دایره كامل نیست و كمی بیضی شكل است و زمین خورشید هم در یكی از كانون‌های این بیضی قرار دارد. این بیضی شكل بودن مدار باعث خواهد شد گاهی زمین به خورشید و گاهی هم دور می¬شود؛ تصور عموم بر این است كه عامل گرمای تابستان نزدیک شدن خورشید به زمین است. اما واقعیت چیز دیگری است. در حقیقت زمین در تابستان بیشترین و در زمستان کمترین فاصله را از خورشید دارد می‌گیرد.
پس عامل گرمای زمین در تابستان (در نیم كره شمالی زمین) چیست؟
برای ناظری كه در تابستان در نیم كره شمالی زمین قرار دارد، خورشید در شمال صفحه‌ی استوا است، به دو دلیل عمده هوا در نیمكرهی شمالی گرم و در نیمكرهی جنوبی سرد است. دلیل اول مربوط به متمركز بودن پرتو‌های خورشید است. از آنجا كه پرتو‌ها به حالت عمود تابیده می‌شوند، نسبت به وقتی كه پرتو‌ها به صورت مایل تابیده می‌شوند، گرمایی بیشتری بر واحد مساحت دریافت می‌شود.
دلیل دوم، خورشید در نیمكرهی شمالی مدت زمان طولانی‌تری بالای افق است. به گونه‌ای كه در اوایل تابستان در عرض‌های متوسط شمالی (40 درجه) خورشید از 24 ساعت شبانه روز حدود 15 ساعت بالای افق قرار دارد. اما در زمستان این زمان تنها به 10 ساعت می‌رسد.
از طرفی سطح زمین نه تنها نور و گرما دریافت می‌كند، بلكه آن را گسیل هم می‌كند. (این گسیلش در حوزه‌ی امواج نامرئی فرو سرخ است). در تیر ماه تابش ورودی بر تابش خروجی فزونی دارد و در نتیجه دمای متوسط افزایش می‌یابد.
زمین در حركت بیضوی خود به دور خورشید به هنگام تابستانِ نیمكرهی جنوبی (زمستان نیمكرهی شمالی) به خورشید نزدیك‌تر است. در نتیجه این اختلاف فاصله، تابستان نیمكرهی جنوبی 6 درصد از تابستان نیمكرهی شمالی انرژی خورشیدی بیشتری دریافت می‌كند!
البته این فزونی همیشگی نیست و در حدود 10،500 سال بعد شرایط برای هر دو نیمكرهی شمالی و جنوبی بر عكس خواهد شد که علت آن حركت تقدیمی محور زمین است.
حتی حركت با تفییر جهت در تمایل محور زمین از راست به چپ در طول 12000 سال آینده، باعث می شود فصل‌های تابستان و زمستان نسبت به هم جابه‌جا شوند. به طوریكه اگر در حال حاضر، در ماه های خرداد و تیر و مرداد در نیم‌كره شمالی تابستان و در نیم‌كره جنوبی زمستان است، آن زمان تابستان در آذر و دی و بهمن خواهد بود!
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 1615
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!