پديدههاي قابل مشاهده از مناطق فعال سطح خورشيد – لكه هاي خورشيدي
لكههاي خورشيدي (Sun Spot)
لكه ها ي خورشيدي مناطقي تيره و تقريبا دايره اي شكل در سطح خورشيد (در زمينه نور سپهر) مي باشند. آنها زماني شكل مي گيرند كه دسته اي از خطوط مغناطيسي درون خورشيد به سطح آن مي رسند. بدين ترتيب منشاء لكهها و اندازه بزرگي آنها با ساختمان و شدت مغناطيسي خورشيد مرتبط است. هر لكه مركز يك ميدان مغناطيسي قوي است. به طوريكه اين ميدانهاي مغناطيسي هزاران بار از ميدان مغناطيسي زمين يا حتي ميدان مغناطيسي عادي خورشيد قويتر است. اين ميدان هاي مغناطيسي چندين روز و هفته پس از ناپديد شدن لكه نيز به جاي ميماند.
لكه خورشيدي به مانند گردابي ميماند كه حركت چرخشي آن در نيمكره شمالي خورشيد در خلاف جهت عقربههاي ساعت و در نيمكره جنوبي در جهت عقربههاي ساعت است. در قاعدهي گرداب، گاز به بيرون فوران ميكند و سپس به درون فرو ميريزد.
دماي لكه ها از دماي مناطق اطرافشان چيزي در حدود 2000 تا 4000درجه كلوين كمتر از دماي سطح خورشيد است. ولي ميدان مغناطيسي در آنها بسيار قوي است. به همين دليل آنها را تيره تر از سطح خورشيد ميبينيم. هر لكه خورشيدي از يك قسمت داخلي تيرهتر به نام سايه و يك قسمت روشنتر بيروني به نام نيمسايه تشكيل شده است كه قطر آن حدود 2.5 برابر بخش مركزي است و حدود 80 درصد سطح لكه را به خود اختصاص داده است.
اندازه لكهها متفاوت است و از 3000 كيلومتر تا ده برابر اين مقدار رقم نيز تغيير ميكند. بزرگترين لكه شناخته شده، كه در آوريل 1947 (فروردين 1326) ديده شد، مساحتي بيش از 30 برابر زمين داشت!
لكهها معمولا به صورت گروهي ديده ميشوند ولي گهگاه منفرد نيز مشاهده ميشوند. مدت زمان عمر لكهها دائمي نيست و نمونههاي خيلي بزرگ ممكن است تا سه ماه دوام يابند. در حالي كه لكههاي كوچك تنها در فاصله چند ساعت يا چند روز پديدار و سپس ناپديد ميشوند. بيش از 50 درصد لكههاي خورشيدي عمري كمتر از 4 روز دارند.
داده هاي رصدي از دهه ۸۰ قرن بيستم نشان مي دهند كه تعداد لكه هاي خورشيدي با شدت تابش خورشيد مرتبط است. جالب اين كه هر چه تعداد لكه ها بيشتر باشد، شدت تابش نور خورشيد بيشتر است، چون كه مناطق اطراف لكه ها درخشانتر اند.
دوره تناوب يك سيكل كامل 22 سال است. هر دورهي كامل معمولا به دو نيمهي 11 ساله تقسيم ميشود و دو نيم دوره از لحاظ تغييرات مساحت پوشيده از لكه، شبيه يكديگر اند. فقط تفاوت آنها در قطبيت مغناطيسي است. در واقع در پايان هر دوره، ميدان مغناطيسي به سرعت دچار جابجايي قطبي مي شود و بسياري از اعوجاج هاي خود را از دست مي دهد. براي درك بهتر فرض كنيد كه قطب شمال مغناطيسي خورشيد در آغاز يك چرخه، در ناحيه شمال جغرافيايي خورشيد قرار دارد. در زمان شروع چرخه بعدي، اينبار قطب شمال مغناطيسي خورشيد در جنوب جغرافيايي خورشيد قرار مي گيرد. يك تغيير قطبي از يك جهت به جهتي ديگر و بازگشت مجدد آن برابر با دو چرخه پياپي و درنتيجه معادل ۲۲ سال مي باشد.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامهريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 1615
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!