تاریخچه ی:
مواد خام شیشه
تفاوت با نگارش: 1
| - | ||به منظور تولید شیشه سالانه ، مقادیر بسیار زیادی ماسه شیشه ، ((سدیم کربنات)) ، ((سدیم سولفات)) ناخالص و غیره مورد نیاز است. در این مقاله منابع تهیه این مواد و علت استفاده از آنها ذکر می‌شود.|| |
+ | !دید کلی
به منظور تولید شیشه ، سالانه ، مقادیر بسیار زیادی ماسه شیشه ، سدیم کربنات ، سدیم سولفات ناخالص و غیره مورد نیاز است. در این مقاله منابع تهیه این مواد و علت استفاده از آنها ذکر می‌شود.
{img src=img/daneshnameh_up/6/62/glass.jpg}
|
| | !ماسه شیشه | | !ماسه شیشه |
| - | ماسه لازم برای تولید ((شیشه)) باید تقریبا ((کوارتز)) خالص باشد. در بسیاری موارد ، منطقه ته نشینی ماسه شیشه ، محل ((صنعت شیشه سازی|کارخانه شیشه سازی)) را تعیین کرده است. برای ((ظروف غذاخوری)) ، مقدار ((آهن)) موجود در ماسه نباید از 45% و برای شیشه اپتیکی نباید از 0.015% تجاوز کند، چرا که آهن تاثیر نامطلوبی بر رنگ اغلب شیشه‌ها دارد. |
+ | ماسه لازم برای تولید ((شیمی شیشه|شیشه)) باید تقریبا __کوارتز__ خالص باشد. در بسیاری موارد ، منطقه ته‌نشینی ماسه شیشه ، محل کارخانه شیشه سازی را تعیین کرده است. برای ظروف غذاخوری ، مقدار ((آهن)) موجود در ماسه نباید از 45% و برای شیشه اپتیکی نباید از 0.015% تجاوز کند، چرا که آهن تاثیر نامطلوبی بر رنگ اغلب شیشه‌ها دارد. |
| | !سودا | | !سودا |
| - | {TEX()} {Na_2O} {TEX} یا سودا اصولا از سدیم کربنات چگال ({TEX()} {Na_2Ca_3} {TEX}) تامین می‌شود. سایر منابع عبارتند از سدیم بی‌کربنات ، سدیم سولفات ناخالص و ((نیترات سدیم)). نیترات سدیم برای اکسایش آهن و شتاب دادن به عمل ((ذوب)) نیز مفید است. منابع مهم ((آهک)) (CaO) ((سنگ آهک)) و آهک پخته حاصل از ((دولومیت)) ({TEX()} {CaCO_3.MgCO_3} {TEX}) است که خود MgO را نیز وارد عمل می کند. |
+ | __Na2__ یا __سودا__ اصولا از سدیم کربنات چگال ( __Na2CO3__ ) تامین می‌شود. سایر منابع عبارتند از سدیم بی‌کربنات ، سدیم سولفات ناخالص و نیترات سدیم. نیترات سدیم برای ((اکسیداسیون-احیا|اکسایش)) آهن و شتاب دادن به عمل ((ذوب)) نیز مفید است. منابع مهم ((آهک)) (__CaO__) سنگ آهک و آهک پخته حاصل از __دولومیت__ (__CaCO3.MgCO3__ ) است که خود __MgO__ را نیز وارد عمل می‌کند. |
| | !فلدسپار | | !فلدسپار |
| - | این مواد دارای فرمول کلی {TEX()} {R_2O . Al_2O_3 . 6SiO_2} {TEX} هستند که در آنها {TEX()} {R_2O} {TEX} معرف {TEX()} {Na_2O} {TEX} یا {TEX()} {K_2O} {TEX} یا مخلوطی از این دو است. این مواد در مقایسه با اکثر مواد دیگری که منبع {TEX()} {Al_2O_3} {TEX} هستند، مزایای بسیاری دارند. فلدسپارها ارزان ، خالص و گدازپذیرند و کلا از اکسیدهای ایجاد کننده ((شیشه)) تشکیل شده‌اند.از خود {TEX()} {Al_2O_3} {TEX} تنها هنگامی استفاده می‌شود که قیمت محصول از درجه دوم اهمیت برخوردار باشد. فلدسپارها همچنین {TEX()} {Na_2O یا K_2O و SiO_2} {TEX} را نیز تامین می‌کنند. مقدار ((آلومین)) در پایین آوردن نقطه ذوب شیشه و کند کردن واشیشه‌ای شدن است. |
+ | این مواد دارای فرمول کلی__ R2O. Al2O3 . 6SiO2 __هستند که در آنها __R2O__ ، معرف __Na2O__ یا __K2O__ یا مخلوطی از این دو است. این مواد در مقایسه با اکثر مواد دیگری که منبع __Al2O3__ هستند، مزایای بسیاری دارند. فلدسپارها ارزان ، خالص و گدازپذیرند و کلا" از اکسیدهای ایجاد کننده ((شیشه)) تشکیل شده‌اند.
از خود __Al2O3__ تنها هنگامی استفاده می‌شود که قیمت محصول از درجه دوم اهمیت برخوردار باشد. فلدسپارها همچنین __Na2O__ یا __K2O__ و __SiO2__ را نیز تامین می‌کنند. مقدار __آلومین__ در پایین آوردن نقطه ذوب شیشه و کُند کردن واشیشه‌ای شدن ، موثر است. |
| | !بوراکس | | !بوراکس |
| - | ((بوراکس)) به عنوان یک جزء ترکیبی فرعی هم {TEX()} {Na_2O} {TEX} و هم ((اکسید بوریک)) را برای شیشه تامین می‌کند. هر چند که از بوراکس به ندرت در شیشه پنجره یا شیشه جام استفاده می‌شود، اما اکنون این ماده ، عموما در انواع خاصی از شیشه بطریها بکار می‌رود. یک نوع ((شیشه بور و سلیکاته|شیشه بوراتی)) با ((ضریب شکست)) بالا نیز وجود دارد که در مقایسه با شیشه‌های قبلی مقدار ((پراش نور)) آن کمترو ضریب شکست نور در آن بالاتر است و شیشه اپتیکی باارزشی بشمار می‌رود.
بوراکس علاوه بر توانایی بالا در ایجاد گدازش نه تنها ضریب انبساط را پایین می‌آورد، بلکه دوام شیمیایی را نیز افزایش می‌دهد. هنگامی که قلیائیت اندکی در فرایند تولید مورد نظر باشد، از ((اسید بوریک)) استفاده می‌شود که بهای آن ، دو برابر بوراکس است. |
+ | __بوراکس__ به عنوان یک جزء ترکیبی فرع هم __Na2O__ و هم __اکسید بوریک__ را برای شیشه تامین می‌کند. هر چند که از بوراکس به ندرت در شیشه پنجره یا شیشه جام استفاده می‌شود، اما اکنون این ماده ، عموما در انواع خاصی از شیشه بطرها بکار می‌رود. یک نوع شیشه بوراتی با ((ضریب شکست)) بالا نیز وجود دارد که در مقایسه با شیشه‌های قبل مقدار ((پراش نور)) آن کمترو ضریب شکست نور در آن بالاتر است و شیشه اپتیکی باارزشی بشمار می‌رود.
بوراکس علاوه بر توانایی بالا در ایجاد گدازش ، نه‌تنها ضریب انبساط را پایین می‌آورد، بلکه دوام شیمیایی را نیز افزایش می‌دهد. هنگامی که قلیائیت اندکی در فرایند تولید مورد نظر باشد، از __اسید بوریک__ استفاده می‌شود که بهای آن ، دو برابر بوراکس است. |
| | !سدیم سولفات ناخالص | | !سدیم سولفات ناخالص |
| - | این ماده که مدتها مانند سایر سولفاتها نظیر ((آمونیوم سولفات)) و ((باریم سولفات)) یک جزء ترکیبی فرعی در شیشه تلقی می‌شد غالبا در تمام انواع شیشه بکار می‌رود، گفته می‌شود. این ماده ، کف موجود در کوره‌های مخزنی را که ایجاد مشکل می‌کند، حذف می‌نماید. برای کاهش سولفاتها به سولفیتها از ((کربن)) استفاده می‌شود.
ممکن است برای ایجاد سهولت در حذف حبابها ((آرسنیک تریوکسید)) افزوده شود. آهن را با سدیم یا ((نیترات پتاسیم)) ، اکسید می‌کنند تا مقدار آن در شیشه
نهایی چندان قابل توجه نباشد. از پتاسیم نیترات یا کربنات دربسیاری از شیشه‌های مرغوب‌تر نظیر شیشه ظروف غذاخوری ، شیشه تزئینی و شیشه اپتیکی استفاده می‌شود. |
+ | این ماده که مدتها مانند سایر سولفاتها نظیر __آمونیوم سولفات__ و __باریم سولفات__ ، یک جزء ترکیبی فرعی در شیشه تلقی می‌شد، غالبا در تمام انواع شیشه بکار می‌رود. این ماده ، کف موجود در کوره‌های مخزنی را که ایجاد مشکل می‌کند، حذف می‌نماید. برای ((اکسیداسیون-احیا|کاهش)) سولفاتها به سولفیتها ، از ((کربن)) استفاده می‌شود.
ممکن است برای ایجاد سهولت در حذف حبابها ، __آرسنیک تریوکسید__ افزوده شود. آهن را با ((سدیم)) یا __نیترات پتاسیم__ ، اکسید می‌کنند تا مقدار آن در شیشه نهایی چندان قابل توجه نباشد. از __پتاسیم نیترات__ یا __کربنات__ ، در بسیاری از شیشه‌های مرغوب‌تر نظیر شیشه ظروف غذاخوری ، شیشه تزئینی و شیشه اپتیکی استفاده می‌شود.
{img src=img/daneshnameh_up/1/1e/ddddddl.jpg}
|
| | !خرده شیشه | | !خرده شیشه |
| - | این ماده از خرد کردن کالاهای معیوب ، لبه‌های پرداخت شده کالاها یا سایر ضایعات شیشه‌ای بدست می‌آید و استفاده از آن سبب سهولت عملیات ((ذوب)) می‌شود و در عین حال مواد ضایعاتی نی به مصرف می‌رسند. ممکن است مقدار خرده شیشه مصرفی در هر بار بین 10 تا 80 درصد باشد. |
+ | این ماده از خرد کردن کالاهای معیوب ، لبه‌های پرداخت شده کالاها یا سایر ضایعات شیشه‌ای بدست می‌آید و استفاده از آن ، سبب سهولت عملیات ((ذوب)) می‌شود و در عین حال ، مواد ضایعاتی نی به مصرف می‌رسند. ممکن است مقدار خرده شیشه مصرفی در هر بار بین 10 تا 80 درصد باشد. |
| | !بلوکهای نسوز | | !بلوکهای نسوز |
| - | این مواد در ((صنعت شیشه از|صنعت شیشه)) به دلیل شرایط سخت موجود به طرز ویژه‌ای بسط و توسعه یافته‌اند. ((زیرکن)) متخلخل ، ((آلومین)) ، ((مولیت)) و مولیت - آلومین تفجوش و زیرکونیا - آلومین - سیلیس ، آلومین و آلومین - کروم که به روش ((ریختگی برقی)) تهیه شده‌اند، از جمله بلوکهای نسوزی هستند که در کوره‌های مخزنی شیشه بکار می‌روند. آخرین تجربه بدست آمده در کوره‌های بازیابی ((گرما)) ، استفاده از فراورده‌های نسوز بازی به دلیل وجود غبار و بخارهای قلیایی در کوره است. طاقهای آجری کوره از جنس ((سیلیس)) که استفاده از آن در صنعت اقتصادی است، عمدتا تعیین کننده دمای عملیات کوره است. |
+ | این مواد در صنعت شیشه ، بدلیل شرایط سخت موجود به طرز ویژه‌ای بسط و توسعه یافته‌اند. زیرکن متخلخل ، آلومین ، مولیت و مولیت - آلومین تفجوش و زیرکونیا - آلومین - سیلیس ، آلومین و آلومین - کروم که بروش __~~green:ریختگی برقی~~__ تهیه شده‌اند، از جمله بلوکهای نسوزی هستند که در کوره‌های مخزنی شیشه بکار می‌روند. آخرین تجربه بدست آمده در کوره‌های بازیابی ((گرما)) ، استفاده از فراورده‌های نسوز بازی بدلیل وجود غبار و بخارهای قلیایی در کوره است.
طاقهای آجری کوره از جنس سیلیس که استفاده از آن در صنعت ، اقتصادی است، عمدتا تعیین کننده دمای عملیات کوره است. |
| | !مباحث مرتبط با عنوان | | !مباحث مرتبط با عنوان |
| | *((آلومین)) | | *((آلومین)) |
| - | *((تولید شیشه تخت)) |
+ | *((تاریخچه شیشه))
*((جریان تولید شیشه تخت)) |
| | *((تکنولوژی شیشه)) | | *((تکنولوژی شیشه)) |
| | *((دولومیت)) | | *((دولومیت)) |
| - | *((یختگی رقی))
*((یک)) />*((ی)) |
+ | *((یلی))
*((ی و نواع )) |
| | *((شیشه‌های ویژه)) | | *((شیشه‌های ویژه)) |
| | *((شیشه ایمنی)) | | *((شیشه ایمنی)) |
| - | *((یی)) |
+ | *((یی یشه)) |
| | *((شیشه بور و سلیکاته)) | | *((شیشه بور و سلیکاته)) |
| - | *((صنعت شیشه سازی))
|
+ | *((صنعت شیشه‌سازی)) |
