تاریخچه ی:
رنگ آزو
||این گروه از رنگها شامل بزرگترین و مهمترین دسته رنگها بوده و بطور وسیعی مورد استفاده قرار میگیرند. مشخصترین ویژگی این رنگها داشتن یک یا چند ((گروه آزو)) {TEX()} {─N≡N─} {TEX} است که بین دو قسمت آلی رنگ به عنوان پل عمل میکنند و حداقل یکی از این گروهها آروماتیک هستند. توسط گروه کرموفوری (رنگزای) آزو میتوان طیف وسیعی از رنگها مثل زرد ، قرمز ، نارنجی ، آبی ، سبز ، بنفش و سیاه را سنتز کرد.||
!فرایند تهیه رنگهای آزو
روشهای مختلفی برای تهیه این نوع رنگها وجود دارد ولی عموما آنها را از کوپلاسیون مواد دی آزونیوم تولید میکنند. این مواد از واکنش ((هیدروکربن چند حلقوی آروماتیک|دی آزوتاسیون آمینهای آروماتیک)) نوع اول حاصل میشوند. واکنش دی آزوتاسیون در سال 1862 توسط ((گریس)) کشف شد و باعث تحول در ((صنایع رنگسازی)) گردید. در این واکنش ((فنل|فنلها)) ، ((نفتل|نفتلها)) و ((آریل آمین|آریل آمینها)) به عنوان مواد کوپلاسیون بکار برده میشوند. در رنگهای حاصله ((رنگدانه آزو|گرده آزو)) به عنوان رنگزا و گروههای هیدروکسی یا آمینو به عنوان آکسوکروم ( تشدید کننده قدرت نفوذ ((رنگ))) شناخته میشوند.
!طبقه بندی رنگهای آزو
این رنگها را برحسب تعداد گروههای آزو بصورت رنگهای مونو آزو ، دی آزو و پلیآزو طبقه بندی میکنند.
!!رنگهای منو آزو
این رنگها دارای یک گروه آزو بوده و از پر استفادهترین گروههای آزو هستند. این رنگها به دو دسته تقسیم میشوند:
*__رنگهای فاقد ((گروه کربوکسیلیک|گروههای کربوکسیلیک)) و سولنونیک :__ این گروه از رنگها با توجه به کاربردشان به شکل زیر دستهبندی میشوند:
#__رنگهای حلال :__ مانند زرد آنیلین یا نارنجی سودان G که به عنوان ((حلال)) سایر رنگها بکار میروند.
#__رنگهای بازی یا کاتیونی :__ از قدیمیترین ((رنگ سنتزی|رنگهای سنتزی)) هستند و موارد استعمال فراوانی در ((رنگرزی الیاف)) طبیعی دارند، اما دارای ثبات کافی نیستند.
#__رنگهای دندانهای :__ این رنگها دارای گروههای هیدروکسی ارتو نسبت به گروه آزو بوده که تشکیل ((کمپلکس|کمپلکس فلزی)) با نمکهای مختلف از جمله بیکرومات میدهند. از این گروه میتوان مردانت قرمز 28 و مردانت قهوه ای 54 را نام برد.
*__رنگهای دارای گرده اسیدی__ چهار رنگ معروف نارنجی (نارنجی ، نارنجی ، نارنجی ، (((متیل اورانژ)) و نارنجی) جز این گروه هستند و از دی آزوتاسیون آمینهای حلقوی و ((سولفانیلیک اسید)) سنتزی میشوند.
!!رنگهای دی آزو
*__رنگهایی که دو گروه آزو دارند :__ در ساختمان این رنگها ((ماده کوپلاسیون)) از دو طرف توسط دو گروه دی آزونیوم جفت میشوند.
__Z : ماده کوپلاسیون __ و __ A و ’A :ترکیبات دی آزونیوم__
تعداد این رنگها محدود و اغلب غیر قابل حل در آب است که از لحاظ کاربردی جز رنگهای اسیدی دندانهای و مستقیم محسوب میشوند. یکی از مهمترین این رنگها ((اسید بلک)) است.
!!رنگهای تترا آزونیوم
در این رنگها ماده کوپلاسون با یک ترکیب تترا آزونیوم جفت میشود. از مهمترین این رنگها قرمز کنگو بوده که از جفت شدن بنزیدین با دو گروه ((نفیتونیک اسید)) تهیه میشود.
این رنگها از فراوانترین رنگهای دسیس آزو هستند و در بر گیرنده پیگمانها ، رنگهای مستقیم و همچنین تعدادی از ((رنگ اسیدی|رنگهای اسیدی)) و دندانهای هستند. ماده D در ترکیب این رنگها معین کننده نوع رنگ اسیدی یا دندانهای است. دی آمینها مانند بنزیدین نمونهای از این ترکیب هستند. قرمز کنگو به عنوان یکی از رنگهای این گروه جز رنگهای مستقیم محسوب شده و برای رنگرزی ((الیاف پلی آمید)) ، ((پشم)) و ((سلولز)) بکار میرود. همچنین به علت نداشتن ثبات کافی بیشتر در تیتراسیونها به عنوان معرف استفاده میشود.
!رنگهای مستقیم
رنگهایی هستند که بدون افزودن ((نمک شیمیایی|نمک)) یا افزودنیهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرند.
!مباحث مرتبط با عنوان
*((اسید بلک))
*((رنگ))
*((رنگ اسیدی))
*((رنگ سنتزی))
*((صنایع رنگسازی))
*((رنگدانه آزو))
*((گروه آزو))
*((هیدروکربن چند حلقوی آروماتیک))