حاتم بن عبدالله بن سعد طائی از مشهورترین، سخاوتمندان و جوانمردان همه دورانهاست. وی ازقبیله طی بوده و قبل از اسلام زندگی می کرد.
اعراب هرگاه می خواستند کسی را به سخاوتمندی وکرم متصف کنند او را به حاتم مقایسه می کردند.

درباره جوانمردی و سخاوتش داستانهای بی شمار نقل شده و سعدی نیزدر بوستان خود چند حکایت را از او به شعر درآورده است. گفته اند که جوانمردی و بخشش در دوره جاهلیت (پیش از اسلام) به سه نفر منتهی می شد: هرم بن سنان، کعبه بن امامه و حاتم طائی.
وی مال خود را بیش از ده بار در میدان مستمندان تقسیم نمود. یکبار از مقابل اسیران قبیله غزه عبور می کرد.

یکی از اسرا به او متوسل شد. حاتم مالی نداشت که او را آزاد کند، به همین خاطر به افراد قبیله گفت که اسیر را آزاد کنند و خودش به جای اسیر دربند قبیله شد، تا زمانی که توانست پول رهایی خود را بدست آورد و آزاد گردید. همانطور که گفته شد، از این قبیل وقایع در زندگی حاتم بسیار اتفاق افتاده که در کتابها مذکور می باشد. فرزند وی ((عدی بن حاتم)) از مومنین مخلص و یاران با وفای امیر المومنین است.

دختر وی سفانه نیز زنی بزرگوار است که زمانی درجریان جنگ قبیله اش با نیروهای اسلام اسیرشد .

پیامبر هنگامی که از وضعیت او مطلع گردید ،شخصی امین را مامور کرد تا او را به سلامت به خانواده اش برساند.