گلومرونفریت
گلومرولونفریت عبارت است از التهاب گلومرولها (فیلترهای کوچک و گردی که در کلیه‌ها وجود دارند). آسیب به گلومرولها باعث می‌شود که آنها نتوانند مواد زاید را به خوبی از خون تصفیه کنند. این امر ممکن است پیامدهای جدی در بر داشته باشد. گلومرولونفریت می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در کودکان (1 تا 11 سال) شایع‌تر است. و به صورت حاد یا مزمن می‌باشد.
علل
- گلومرولونفریت حاد به دنبال یک عفونت استرپتوککی رخ می‌دهد. شایع‌ترین مکان‌های عفونت عبارتند از گلو و پوست. علایم کلیوی معمولاً 3-2 هفته بعد از عفونت استرپتوککی رخ می‌دهند.
- گلومرولونفریت مزمن نادر است و امکان دارد دلایلی غیر از گلومرولونفریت حاد داشته باشد.
- سایر علل شناخته شده عبارتند از لوپوس، عفونتهای ویروسی، آندوکاردیت باکتریایی. گاهی علت آن ناشناخته است.
- مواجهه با دیگران در مکان‌های عمومی که عفونتهای استرپتوککی می‌توانند در آنجا سرایت یابند، و عفونت استرپتوککی (مخملک یا باد سرخ) از عوامل افزایش دهنده خطر هستند.
علائم شایع
گلومرلونفریت خفیف هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند و تشخیص آن تنها با آزمایش ادرار میسر می‌شود. گلومرولونفریت شدید بطور کلی علایم زیر را ایجاد می‌کند:
ادرار تیره یا کمی قرمز، احساس کسالت، خواب‌آلودگی، تهوع یا استفراغ، سردرد، گاهی تب، بی‌اشتهایی، کاهش ادرار، جمع‌شدن مایع در بدن، خصوصاً پف کردن چشمها و ورم مچ پا، تنگی نفس، بالارفتن فشار خون، وجود پروتئین در ادرار و اختلال بینایی (به علت بالا بودن فشار خون)
گلومرونفریت حاد
اصطلاحی است که مجموعه‌ای از بیماریها را در بر می‌گیرد که اکثریت آنها ناشی از یک واکنش ایمونولوژیک می‌باشد که به نوبه خود موجب تغییرات
تکثیر سلولی و التهابی در ساختمان گلومرول می‌شوند. گلومرونفریت حاد دو نوع است:
- گلومرونفریت پس از عفونت: بطور کلاسیک یک عفونت استرپتوکوکی بتاهمولتیک (یک نوع باکتری) در جای دیگر از بدن وجود داشته است. بطور معمول 21 ساعت پس از عفونت تنفسی یا پوستی روی می‌دهد. عمدتا در بچه‌ها است (95 درصد)، در بزرگسالان 30 درصد موارد منجر به نارسایی مزمن کلیه می‌شود.
- گلومرونفریت عفونی: در ارتباط با عفونتهای باکتریال، ویروسی یا انگلی در جای دیگری از بدن است که طی چند روز پس از فرآیند عفونی اولیه ایجاد می‌گردد.
علایم بالینی
هماچوری (وجود خون در ادرار) همراه با کست‌های گلبول قرمز و پروتئینوری، تب و لرز، ضعف، رنگ پریدگی، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، ادم عمومی بخصوص تورم صورت و دور حدقه چشمها معمول است. بیمار ممکن است دچار افوزیون پلور (پرده جنب) و نارسایی احتقایی قلب باشد. سردرد ، هیپوتانسیون (افت فشار خون) متوسط تا شدید ، کاهش قدرت بینایی ، ادم شبکیه ، درد شکم یا پهلو (احتمالا ناشی از ادم کلیه و اتساع کپسول کلیوی) ، اولیگوری (ادرار کم) و آنوری (نبود ادرار) ممکن است تا چندین روز وجود داشته باشد.
ارزیابی و تشخیص
اقدامات تشخیصی شامل شمارش سلولهای خون، آزمایش ادرار به دفعات برای تعیین وجود پروتئین یا سایر عناصر غیرطبیعی در ادرار، جمع‌آوری ادرار 24 ساعته تا برای آزمایش فرستاده شود، اندازه‌گیری تیتر پادتن ضداسترپتوکک، و آزمایشات مربوط به کار کلیه می‌باشند.
- علامت اولیه هماچوری میکروسکوپی و هماچوری (وجود خون در ادرار) واضح است.
- پروتئینوری (وجود پروتئین در ادرار)
- افزایش تیترآنتی استرپتولیزین O
- افزایش کراتینین و اوره سرم
- آنمی (کم خونی)
درمان
آنتی بیوتیک (
پنی‌سیلین جهت استرپتوکوک) به منظور رفع عفونتهای زمینه‌ساز بکار می‌رود. اضافه مایعات و هیپرتانسیون (افزایش
فشار خون شریانها) توسط داروهای مدر، داروهای ضد فشار خون و محدودیت آب و سدیم رژیم غذایی درمان می‌شود. در موارد شدید ممکن است از کورتیکوستروئیدها (کورتونها) و مواد مهار کننده ایمنی (داروهای سیتوتوکسیک مثل آزاتیوپرین و سیکلوفسفاید) استفاده شود.
گلومرونفریت مزمن
مجموعه متنوعی از بیماریها با علل گوناگون را در بر می‌گیرد. با نابود شدن گلومرولها و توبولها به واسطه فرآیندهای پاتولوژیک، کلیه‌ها کوچک می‌شوند و به شدت جمع می‌گردند. بافت فیبرواسکار جانشین
بافت کلیوی می‌گردد. اسکلروز عروق خونی کلیوی نیز روی می‌دهد. به همین صورت باعث عفونت کلیه می‌شود.
علایم بالینی
احساس ناخوشی، کاهش وزن، ادم، تحریک پذیری، کدورت ذهنی فزاینده، احساس طعم فلزی در دهان، پلی اوری (پر ادراری)، سردرد، سرگیجه و اختلالات گوارشی و مشکلات تنفسی و نشانه عمده بیماری، هیپرتانسیون (
بالارفتن فشار خون) است.
ارزیابی و تشخیص
در
تجزیه ادرار، ثابت بودن وزن مخصوص، مقادیر کم پروتئینوری، در حالات شدید گرفتن قالبهای ادرار گلبولهای سفید خون، سلولهای توبولهای کلیوی و هماچوری مداوم به چشم می‌خورد.
درمان
- در صورت بالا بودن فشار خون، با محدودیت آب و سدیم، فشار خون پایین آورده می‌شود. داروهای ضد فشار خون در صورتی که فشار خون بالا رفته باشد، نیز استفاده می‌شود.
- برای بهبود وضعیت تغذیه‌ای بیمار ، پروتئینهای دارای ارزش بیولوژیک بالا داده شود.
- عفونت ادراری را سریعا درمان کنید.
- به منظور کاهش بار مایعات از دیورتیکها (داروهای ادرارآور) استفاده کنید.
- در صورت پیدایش ادم شدید ، برای راحتی بیشتر و دفع ادرار بهتر ، سر تخت بیمار را بالا ببرید.
- بیمار را روزانه توزین کنید.
- بر اساس توانایی کلیه‌های بیمار در دفع آب و سدیم، میزان سدیم و آب دریافتی بیمار را تنظیم نمائید.
- مکمل‌های آهن و ویتامین در صورت وجود کم‌خونی داده می‌شود.
- داروهای کورتیزونی یا سیتوتوکسیک در صورتی که بیماری شدید باشد.
- در مراحل اولیه دوره بیماری، دیالیز به منظور شرایط مطلوب فیزیکی بیمار، جلوگیری از بهم خوردن تعادل آب و الکترولیت و تقلیل خطر پیدایش عوارض نارسایی کلیه صورت می‌گیرد.
پیشگیری
از تماس با بیمارانی که عفونت استرپتوککی دارند، خودداری کنید.
برای درمان آنتی‌بیوتیکی هرگونه عفونت که شاید استرپتوککی باشد به پزشک مراجعه کنید.
عواقب مورد انتظار
علایم در عرض 2 هفته تا چند ماه رفع می‌شوند. حدود 90% از کودکان بدون بروز هیچ‌گونه عارضه‌ای بهبود می‌یابند. بزرگسالان نیز بهبود می‌یابند، اما سیر بهبودی آنها آهسته‌تر است.
عوارض احتمالی
نارسایی کلیه، که ممکن است نیازمند دیالیز یا سایر درمانهای اساسی باشد.
مباحث مرتبط با عنوان
