دیدکلی
در هنگام تولید
زوجهای الکترون حفره دریک
نیم رسانا یا هنگامی که الکترونهای برانگیخته شده به
ترازهای بالاتر ، به حالتهای تعادل خود برمی‌گردند، امکان
تابش نور از ماده وجود دارد. بسیاری از نیم رساناها بویژه نیم رساناهای مرکب با شکاف نوار مستقیم ، برای گسیل نور مناسب هستند. ویژگی کلی گسیل نور ، نور افشانی نامیده می‌شود.
نور افشانی فوتونی
اگر باربرها بر اثر
جذب فوتون برانگیخته شوند، تابش ناشی از باز ترکیب باربرهای برانگیخته شده
نورافشانی فوتونی نامیده می‌شود. اگر باز ترکیب بطور مستقیم و نه از طریق یک تراز ناقص صورت گیرد، نور شکاف نوار در این فرآیند ساطع خواهد شد. در برانگیزش حالت پایدار ، سرعت باز ترکیب و تولید EHPها (زوج الکترون و
حفره) یکسان بوده و در مقابل جذب هر
فوتون ، یک فوتون منتشر می‌شود. باز ترکیب مستقیم یک فرآیند سریع است. بطوری که طول عمر میانگین EHPها در حدود
ثانیه یا کمتر است. بنابراین گسیل فوتونها تقریبا در
ثانیه بعد از پایان برانگیزش متوقف می‌شود. چنین فرایندهای نور افشانی سریع را نور افشانی زودگذر می‌نامند. اگر گسیل نور برای چندین ثانیه بعد از پایان برانگیزش ادامه یابد، این فرایندهای کند را نور افشانی دیرگذر و چنین موادی را
شب‌تاب می‌نامند.
اگر باربرهای برانگیخته بر اثر
بمباران ماده با الکترونهای پر انرژی بوجود آیند، چنین مکانیسمی را نور افشانی کاتدی می‌نامند. متداولترین شکل برانگیختن
مواد نور افشان ، توسط الکترونهای پرانرژی
لامپ اشعه کاتدی CRT (که در آن C حرف اول کلمه R ، Cathhod حرف اول کلمه T، Ray حرف اول کلمه tabe) صورت می‌گیرد. این لوله گسیلیده نور ، اساس
نوسان‌نما ،
دستگاه تلویزیون و سایر سیستم‌های با نمایشگر مرئی را تشکیل می‌دهد.
اصل اساس CRT برانگیزش انتخابی یک
صفحه فسفر‌سان توسط پرتوی از الکترونهای پرانرژی در درون یک
لامپ خلا است. الکترونها از یک
کاتد گرم منتشر شده و توسط یک
میدان الکتریکی به سمت
ند ، دارای بار مثبت ، شتاب داده می‌شوند. پرتوی از الکترونها از درون حفره‌ای در آند گذشته و به سمت سیستم انحراف می‌روند. بر اثر برخورد الکترونهای پر انرژی به پوشش فسفری و برانگیخته شدن الکترونهای آنها به حالتهای بالاتر در داخل ماده ، به
فسفر انرژی داده می‌شود. در هنگام باز ترکیب این الکترونها ، صفحه در نقطه مورد نظر
نور تولید می‌کند.
نور افشانی الکتریکی
چنانچه برانگیخگی بر اثر عبور
جریان الکتریکی از نمونه رخ دهد، نورافشانی حاصل را
نور افشانی الکتریکی می‌نامند. برای گسیل فوتونها در یک
جامد می‌توان به روشهای مختلفی از
انرژی الکتریکی استفاده کرد. در LEDها (
دیودهای نور گسیل Light Emitting Diode ) یک جریان الکتریکی باعث تزریق باربرهای اقلیت به منطقه‌ای از
بلور می‌شوند، که در آنجا می‌توانند با باربرهای اکثریت باز ترکیب انجام داده و تابش باز ترکیبی را بوجود آورند.
کاربرد نورافشانی
- یکی از شناخته شده‌ترین نمونه‌های نورافشانی فوتونی لامپ فلوئورسان است. این لامپ از یک لوله پر شده از گاز ، که دیواره داخلی آن دارای پوشش فلوئورسان است، تشکیل می‌شود. چنین لامپی بطور قابل توجهی از لامپ التهابی بهتر است.
- رنگ نور گسیل شده از شب‌تابی مانند
(سولفید روی) به میزان زیادی به ناخالصی‌های موجود بستگی دارد. زیرا بیشتر گذارهای تابنده از طریق ترازهای ناخالصی درون شکاف نوار صورت می‌گیرد. این انتخاب رنگها بویژه در ساخت صفحه تلویزیون‌های رنگی مفید است. یک لامپ تصویر تلویزیون رنگی دارای آرایشی از نقطه‌های فسفری است. این نقاط طوری ناخالص شده‌اند که سه رنگ اصلی سبز ، قرمز و آبی را تولید کنند. با تغییر شدت نسبی نور گسیل شده توسط هر یک از نقاط می‌توان طیف گسترده‌ای از رنگها را بوجود آورد.
مباحث مرتبط با عنوان
