ام فضل «زینب»

نامش زینب، کنیه‌اش ام فضل و پدرش مأمون، خلیفه عباسی، بود. مأمون پس از شهادت امام رضا علیه السلام به بغداد رفت و امام جواد علیه السلام را به بغداد فرا خواند. در آن جا ام فضل را به همسری امام جواد در آورد تا از این راه خود را دوستدار خاندان پیامبر نشان دهد و اتهام قتل امام رضا را از خود دور سازد.
ام فضل همراه حضرت جواد به مدینه رفت و تا هنگام شهادت امام با وی زندگی کرد، ولی هرگز از امام صاحب فرزند نشد، و فرزندان امام جواد علیه السلام - از جمله امام هادی علیه السلام - از همسر دیگر وی به دنیا آمدند.
ام فضل علاقه ای به امام جواد علیه السلام نداشت و بارها از امام نزد پدرش گلایه می‌کرد. بسیاری از مورخان، ام فضل را مامور به شهادت رساندن امام جواد علیه السلام از سوی معتصم دانسته‌اند و آورده‌اند که در پی این کار، به دردی لاعلاج دچار شد و به سختی جان سپرد.

منابع :
بحارالانوار،‌ ج 50، ص 73
منتهی الامال، ‌باب 11، فصل 5