در نام اصلی ابوالاسود دئلی اختلاف نظر است. وی از بزرگان
تابعین و مردی دانشمند از اهالی بصره بود و در زمان
امیرالمؤمنین علی علیه السلام مدتی والی
بصره بود. وی تدوین‌کننده‌ی اصلی
علم نحو است.
در آن زمان بسیاری از مردمان غیر عرب زبان یا کسانی که به زبان قرآن آشنا نبودند، آیات قرآن را اشتباه می خواندند. ابوالاسود دئلی برای رفع این مشکل با راهنمایی امیرالمؤمنین، قواعد علم نحو را استخراج و کلیات آن را طبقه بندی نمود. در این کار چند ایرانی دیگر از جمله عبدالرحمان بن هرمز به او کمک می کردند.
البته چند سال بعد
سیبویه که ایرانی بود، به کمک چند تن دیگر، جزئیات نحو و ادبیات عرب را استخراج کرد و با کتاب «الکتاب» خود در دسترس همگان قرار داد. ابو الاسود در سال 69 هجری قمری در 85 سالگی در بصره وفات نمود.
منابع:
لغت نامه دهخدا؛ منتهی الامال
