محمد بن لیث
«298 - 299 ق / 910 - 912 م»
روی کار آمدن محمد بن لیث
چون خبر اسیر شدن لیث بن علی به
سیستان رسید، مردم برادرش محمد را به فرمانروایی انتخاب کردند «298 ق / 910 م».
وی مردی دلاور و شایسته بود و به گفته نویسنده
«تاریخ سیستان»،
در بخشش به حاتم طایی و در دلاوری به «عمرو بن معدی کرب» همانند بود.
در آغاز کار برادرش،
عدل، به کرمان تاخت و آن شهر را غارت کرد که از این غارت توانست مال زیادی به سیستان ببرد، اما محمد از بیم نیرو گرفتن برادر، او را به زندان انداخت و به این ترتیب مردم
سیستان،
سُبت،
کابل و
غزنین،
خطبه به نام محمد خواندند.
درگیریهای محمد بن لیث با خلیفه و با سامانیان
هنگامی که سبکری، لیث بن علی را به
بغداد آورد، خلیفه عباسی پیمان و پرچم سیستان را برای
احمد بن اسماعیل سامانی فرستاد و او حسین بن علی مرورودی را با لشکری به سیستان اعزام داشت.
محمد بن علی پس از آگاهی، با سپاه حسین بن علی، رو به رو شد، اما سرانجام شکست خورده و به زرنج آمد، سپس برادر خود
معدل را از زندان بیرون آورد تا به همراهی وی، با دشمنان رو به رو شود.
ولی معدل پس از رهایی از زندان با برادر از در کینه و دشمنی درآمد که ناگزیر، محمد به بُست فرار کرد. مردم سیستان که از این دشمنیها و آشوبها خسته شده بودند، از احمد بن اسماعیل سامانی درخواست کمک کردند.
امیر سامانی پس از ورود به بُست و در یک تعقیب و گریز،
محمد بن لیث را اسیر کرد. از سوی دیگر، فرمانده سامانی، سپاه معدل را در سیستان محاصره کرد و چون او تاب مقاومت نداشت، خود را تسلیم نمود. امیر سامانی، دو برادر را به
هرات برد و از آنجا رهسپار
بخارا شد که در این میان محبت فراوانی در حق آنان روا نمود.
اما عاقبت نامه خیفه عباسی، مبنی بر تسلیم محمد بن لیث به بغداد رسید و وی به ناچار، او را روانه بغداد ساخت و به این ترتیب کارش به پایان رسید «299 ق / 911 م».
