سلطان خلیل
«وفات 883 ق / 1478 م»
سلطان خلیل، جانشین و پسر اوزون حسن بود.
او در زمان پدر حکومت شیراز را داشت و از فرزند ارشد اوزون حسن که اوغورلو محمد نام داشت و در واپسین سالهای زندگی پدر کشته شد، کمی جوانتر بود.
کوتارینی، جهانگرد ایتالیایی در 879 ق / 1475 م او را فردی 35 ساله دانسته است «سفرنامه، ص 100». به عقیده او، تولد سلطان باید در حدود 845 ق / 1441 م باشد؛ ولی چنین بر میآید که او در آغاز فرمانروایی پدرش در 828 ق / 1425 م به دنیا آمده است.
رویارویی سلطان خلیل با مدعیانش
- خلیل در آغاز، مقصود بیگ، برادر ناتنی خود را به جرم همکاری با اوغورلو محمد کشت.
- در آغاز فرمانروایی، که از دخالتهای مادرش در اداره امور مملکت بیمناک بود، همراه با برادر کوچکترش- یعقوب- او را به دیار بکر فرستاد و سپس پسر خود الوند را در 0 ذی الحجه 882 ق / 14 مارس 1478 م به جانشینی خود به فارس گسیل داشت.
- مرادبن جهانگیر، برادر زاده اوزون حسن که خلیل او را در آغاز کار به ساوه فرستاده بود، با حمایت برخی از قراقویونلوها به مخالفت با او برخاست. به همین خاطر خلیل، منصور بیگ را به جنگ با او مأمور کرد، اما منصور بیگ، نزدیک سلطانیه شکست خورد، به این ترتیب مراد از برابر لشکر خلیل گریخت.
با وجودی که مراد به فیروزکوه گریخته بود در نهایت به فرستادگان خلیل سپرده شد و به این ترتیب به قتل رسید.
- پس از چندی، یعقوب ( برادر کوچکتر خلیل ) به مخالفت با او برخاست به طوری که از دیار بکر به قصد جنگ با او عازم تبریز شد. در روستای ولدیان، بین خوی و مرند، در 14 ربیع الثانی 883 ق / 15 ژوئیه 1478 م، میان دو برادر جنگی روی داد که در پی آن خلیل در زیر شمشیرهای پسران شیخ علی بیگ مهردار، میر آخور ساتِلْمِش و پسرانش قطعه قطعه شد «فضل بن روزبهان: تایخ عالم آرای امینی، ص 82».
دوران کوتاه حکومت سلطان خلیل
فرمانروایی سلطان خلیل 6 ماه بیش نپایید. ولی در همین دوران کوتاه حکومت او،
- عمادالدین سلمان دیلمی، از شوال 882 ق / ژانویه 1478 م تا هنگام مرگ فجیعش در جمادی الاولی / اوت سال بعد، در اصفهان عهده دار مقام وزارت او بود. به علاوه
- قاضی علاء بیهقی، مقام صدارت داشت.
از سلطان خلیل به عنوان پادشاهی بیتدبیر و بیکفایت یاد شده است.
