شرح بیماری
سردرد خوشه‌ای عبارت است از یک نوع سردرد بسیار شدید که به‌طور معمول شامل درد در یک طرف سر، در پشت سر، یا اطراف یک
چشم می‌شود. این سردردها معمولاً در یک زمان از روز برای چندین روز یا هفته رخ می‌دهند و بعد فروکش کرده و فرد ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها سردرد نداشته باشد. حدود 90% از بیماران مرد هستند.
علایم شایع
- شروع ناگهانی سردرد، غالباً در شب و به هنگام خواب
- سردرد در عرض 15 دقیقه به اوج خود می‌رسد و حدود 2 ساعت طول می‌کشد.
- درد در یک طرف و اطراف چشم احساس می‌شود.
- درد شدید، به داخل فرو رونده، یا اذیت کننده
- اشک آلود بودن چشم‌ها
- قرمز و پرعروق بودن ملتحمه
- ورم کردن و پایین افتادن پلک
- گرفتگی بینی و آب ریزش از بینی
- کند شدن ضربان قلب
- تهوع
- تعریق
- گاهی بی‌قراری، فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری زیاد، یا رفتار خشونت‌آمیز
علل
علت واقعی آن ناشناخته است. البته شواهدی وجود دارد مبنی بر این که یک نوع اختلال عصبی در ضرباهنگ شبانه‌روزی (ساعت بیولوژیک) بدن ممکن است به بروز سردرد خوشه‌ای کمک کند.
عوامل افزایش دهنده خطر
- مردان بالای 30 سال
- رابطه احتمالی با سابقه وارد آمدن ضربه به سر یا عمل جراحی روی سر
- بروز بسیار بیشتر زخم معده و دوازدهه و بیماری سرخرگ‌های قلب (در مردان)
- سابقه میگرن (خصوصاً در زنان)
- بعضی از غذاها نیز در ایجاد آن مؤثر شناخته شده‌اند، خصوصاً غذاهایی که حاوی تیرامین هستند. این غذاها شامل پیرونی، جگر مرغ، غذاهای قارچی و پنیرهای کهنه است.
پیشگیری
به دلیل این که علت دقیق این نوع سردرد ناشناخته است، راه خاصی برای پیشگیری از اولین حمله وجود ندارد.
عواقب مورد انتظار
راهی برای معالجه آن نیست، اما با درمان می‌توان درد را کنترل و طول‌مدت بروز حملات را کم کرد.
عوارض احتمالی
- آسیب رساندن به خود به هنگام حمله
- عوارض جانبی داروها
درمان
اصول کلی
- تشخیص معمولاً با بررسی الگوی حملات سردرد و سایر علایم انجام می‌گیرد.
- درمان ممکن است شامل دارو و تغییر در شیوه زندگی باشد.
- به هنگام فعال بودن بیماری، از نور روشن یا خیره‌کننده، عصبانیت زیاد، فعالیت در زمان ابتلا *به این بیماری پراسترس یا هیجانات پرهیز کنید. این عوامل باعث آغاز حمله خواهند شد.
- سیگار نکشید؛ تنباکو ممکن است باعث اثر نکردن دارو در رفع سردرد شود.
- اگر سردرد با دارو خوب نشد، می‌توان روی عصب سه قلو عمل جراحی انجام داد و سردرد را به این‌گونه درمان کرد.
داروها
استفاده از داروی
سوماتریتپان به‌صورت تزریق زیر پوستی ممکن است در هنگام حمله حاد سردرد کمک‌کننده باشد. دستورالعمل تجویز این دارو را به دقت به کار بندید.
از اسپری استنشاقی
ارگوتامین نیز می‌توان به هنگام حمله و نیز برای پیشگیری از بروز حمله استفاده نمود. در مورد این دارو هم دستورالعمل تجویز دارو را به دقت رعایت کنید، خصوصاً اگر بیش از یک دارو مصرف می‌کنید.
امکان دارد
اکسیژن درمانی در منزل توصیه شود.
داروهای حاوی
کافئین (خوراکی و به صورت شیاف) نیز ممکن است به هنگام حمله سردرد کمک‌کننده باشند.
امکان دارد مصرف یک داروی بی‌حس کننده موضعی مثل
لیدوکایین توصیه شود.
فنیل‌افرین برای بر طرف کردن گرفتگی بینی
چندین دارو موجود هستند که می‌توان از آنها برای مهار حملات سردرد به هنگام فعال بودن بیماری استفاده کرد:
پردنیزون،
لیتیم،
ارگوتامین،
وراپامیل،
ایندومتاسین، و
متی‌سرژید
رژیم غذایی
ندرتاً بعضی از غذاها (مثل شکلات، تخم‌مرغ، محصولات لبنی) می‌توانند باعث آغاز حمله سردرد شوند.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علایم سردرد خوشه‌ای را دارید.
- اگر پس از شروع درمان، حملات ادامه یابند.
