تا زمانی که ویندوز مایکروسافت عمومیت نیافته بود، موس نیز محبوبیت چندانی نداشت و هر از چندگاهی در برنامه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفت. امروزه استفاده کامپیوتر بدون موس اگر غیر ممکن نباشد، بسیار مشکل است.

داگلاس انگبارت (Douglas C.Engelbart) موس را در سال 1963 در موسسه تحقیقاتی استانفورد اختراع کرد و در سال 1970 شرکت زیراکس در مرکز تحقیقات پائولوژی خود واقع در کالیفرنیا تحت رهبری جک هالی موفق به ساخت موس جدیدی بر اساس موس داگلاس شد، که دارای کارآیی و عملکرد بهتری بود. در سال 1982 شرکت «موس سیستم» اولین موس را برای کامپیوترهای شخصی آی‌بی‌ام عرضه کرد. شرکت میکروسافت نیز موس دوکلیدی خود را در دهه 1983 معرفی کرد.

قاب که محافظ قطعه‌های داخلی بوده ، شکل ظاهری موس را می‌سازد. معمولا از پلاستیک ساخته شده است و در حال حاضر قابهایی که بر اساس مهندسی محیط کار یا کار پژوهشی ساخته شده‌اند. رواج بیشتری دارند. زیرا وقتی آنها را بدست می‌گیریم، انگشتان احساس راحتی بیشتری می‌کنند.

در زیر موس یک گوی پلاستیکی که دارای هسته فلزی است وجود دارد که از زیر موس اندکی بیرون زده است، در جهت حرکت موس می‌چرخد. هنکامی که موس را حرکت می‌دهید این گوی به این طرف و آن طرف حرکت می‌کند. حرکت این گوی نشان‌دهنده حرکت اشاره‌گر موس روی صفحه نمایش رایانه است.

همانطور که گوی موس می‌چرخد با دو غلتک که نسبت به هم زاویه 90 درجه دارند تماس پیدا می‌کند. در نتیجه آنها را می‌چرخاند. به عبارت دیگر در داخل موس ، دو غلتک عمود برهم ، رو به روی سطح گوی موس قرار دارند که عبارند از :

در موسهای مکانیکی دو جفت میله هادی فلزی که به کف موس وصل هستند، در کنار چرخهای موس قرار دارند. چرخیدن چرخها باعث تماس با این میله‌ها می‌شوند. یعنی هربار که یکی از این میله‌های فلزی به یکی از نقطه اتصال چرخ برخورد می‌کند، سیگنال الکتریکی ایجاد می‌کند. تعداد این سیگنالها مشخص می‌کند میله‌های هادی با چند تا از این نقطه‌ها برخورد کرده‌اند. به این ترتیب جهتی که غلتکهای موس می‌چرخند، به همراه نسبت بین تعداد سیگنالهای حاصل از محورهای عمودی و افقی ، بیانگر سمت و سوی حرکت موس است.

در موس مکانیکی و نوری به جای میله فلزی هادی از دیودهای نوری و آشکارساز نوری استفاده می‌شود. هنگامی که غلتک‌ها می‌چرخند، چرخها در حالت عبور دادن نور از دیودهای نوری به آشکارسازهای نوری هستند. یا در حالتی هستند که نور نمی‌تواند به آشکارساز برسد. به این ترتیب ، باز هم سیگنالهای الکتریکی بوجود می‌آید، تا به رایانه انتقال یابد در نتیجه این کار رایانه بتواند حرکت موس را بفهمد. موسهای «مکانیکی نوری» به دو جفت دیود و آشکارساز نیاز دارند تا بتوانند جهت چرخش را مشخص کنند. اما موسهای نوری دارای یک گیرنده نور و یک دیود نوری می‌باشد.

در زیر هر کلید روی قاب موس کلید دیگری نیز وجود دارد. که وقتی روی کلیدهای قاب موس فشار وارد شود. فشار به کلید زیری در داخل موس منتقل می‌شود. به این ترتیب فرمانهای موس به رایانه منتقل می‌شود. بیشتر موسها دو کلیدی و بعضی سه یا چهار کلید دارد. در بیشتر موسهای امروزی یک کلید چرخان وجود دارد که به آنها نت اسکرول می‌گویند که با آن می‌توان نمایش طوماری انجام داد.

موسهای نوری نیاز به زیر موسی یا بالشتک آینه‌ای ویژه ، با شبکه‌ای از خطهای سیاه و آبی دارند. خطهای آبی نور قرمز را جذب می‌کنند و خطهای سیاه نور مادون قرمز را جذب می‌کنند. از طرف دیگر در این گونه از موسها دو دیود که یکی نور قرمز و دیگری نور مادون قرمز را می‌تاباند. هنگامی که موس نوری روی زیرموسی ویژه‌ای حرکت می‌کند. زیرموسی ویژه به تناوب نور را جذب و بازتاب می‌دهد.

یعنی دیود ، نور را روی پد می‌تاباند و در نتیجه گیرنده‌های نوری موس جهت حرکت موس را از پرتوهای نوری که از خطهای روی زیرموسی منعکس شده است تشخیص می‌دهند. پس از آن آنها را به علامتهایی تبدیل می‌کنند تا به رایانه ارسال شوند. از این به بعد ، این گونه موسها نیز مانند گونه‌های دیگر موس کار می‌کنند. البته در موسهای نوری جدید از گیرنده‌های نوری و دوربین‌های کوچک استفاده می‌کنند. در نتیجه موسهای نوری جدید نیازی به پد خاص ندارد (و حتی نیاز به پد ندارد.).

اینگونه موسها داده‌های خود را از طریق امواج رادیویی یا از طریق نور مادون قرمز به رایانه ارسال می‌کنند. در نتیجه به سیم رابط نیاز ندارند. موسهای بی‌سیم مادون قرمز در حال حاضر متداول‌ترند اما گونه رادیویی آنها در فاصله دورتر نیز کار می‌کنند برای استفاده از اینگونه موسها لازم است به نکته‌های زیر توجه شود :

امروزه متداولترین موسها با درگاه اختصاصی که در کنار درگاه صفحه کلید است ارائه می‌گردد. این درگاه می‌تواند بدون استفاده از شیارهای توسعه یا درگاههای متوالی انواع خاصی از موس را بپذیرد.