راهبرد جستجو در اينترنت
جستجو عبارت از جستجو در منابعي مشخص با استفاده از كليدواژه‌ها و عبارت‌هاي خاص در حوزه‌هاي موضوعي ويژه است. طراحي نظام‌مند مراحل انجام يك جستجو را راهبرد جستجو مي‌گويند به نظر پائو «راهبرد جستجو عبارت است از فرايندي كه از طريق آن فايلي مورد جستجو قرار مي‌گيرد تا مدارك متناسب با نياز كاربر شناسايي شود. اين مدارك بر اساس مجموعه‌اي از معيارهايي كه شخص متقاضي مطرح ميكند بازيابي مي‌شود»17 هر فرايند جستجو مي‌تواند به مراحل ارائه درخواست دقيق، انتخاب منابع اطلاعاتي مناسب، آماده كردن جستجو و اجراي جستجو تقسيم شود. بر خلاف منابع نمايهسازي شده در پايگاه‌هاي اطلاعاتي كتاب‌شناختي؛ مدارك در اينترنت از طريق واژگان كنترل شده قابل بازيابي نيستند. بنابراين جستجوگر براي بازيابي بايد بر فنون خاص اينترنت متكي باشد. نخست آگاهي از ابزارهاي مختلف جستجو در اينترنت و در ادامه انتخاب يكي از اين ابزار براي جستجوي اطلاعات مورد نياز ميباشد. هزاران موتور جستجو، صدها ابرموتور جستجو و راهنماهاي موضوعي وب و پايگاه‌هاي تخصصي وجود دارد و انتخاب درست ابزار جستجو در ابتداي كار جستجو مي‌تواند يك جستجوي موفق را باعث گردد. در زير چند معيار براي انتخاب ابزار جستجو آورده مي‌شود:
- اگر در جستجوي اطلاعات خاصي باشيد بهتر است از موتورهاي جستجو استفاده كنيد.
- اگر در جستجوي يك واژه مبهم يا منحصر به فرد هستيد از ابرموتورهاي جستجو استفاده نمائيد.
- اگر در جستجوي اطلاعات عمومي روي موضوعات عام هستيد از راهنماهاي موضوعي وب استفاده كنيد.
- اگر در حال جستجوي اطلاعات علمي هستيد از كتابخانه‌هاي مجازي استفاده كنيد.
- اگر در جستجوي آخرين اطلاعات يا براي تغيير پوياي فهرست مطالب، آخرين خبرها، راهنماهاي دفتر تلفن، دسترسي به زمان پروازهاي هوايي و غيره هستيد از پايگاه‌هاي تخصصي استفاده كنيد.18 براي جستجوي اطلاعات از اينترنت چهار شيوه وجود دارد شيوه نخست دسترسي به اطلاعات از طريق نشاني پايگاه اطلاعاتي مورد نظر بر روي اينترنت (URL) است، كه در اين صورت نشاني پايگاه اطلاعاتي در سطر نشاني برنامه مرورگر وب تايپ مي‌شود و برنامه مرورگر وب مراجعه كننده را به وب سايت آن نشاني هدايت خواهد كرد. اما اگر فقط يك حرف يا علائم نقطه‌گذاري از قلم بيفتد، برنامه مرورگر نخواهد توانست آن پايگاه را باز نمايد. روش دوم دنبال کردن لينک‌های موجود در صفحات وب است که کاربران را از صفحه‌ای به صفحه ديگر هدايت می‌کند. اين سهولت دسترسی به منابع در وب از امتيازات بزرگ آن است و برای کاربران امکان مرور سريع و آسان در منابع مختلف را فراهم می‌کند. روش سوم بازيابی گزينشی اطلاعات است که در آن در واقع به جای آنکه کاربران شخصا در جستجوی اطلاعات مورد نظر باشند، موضوعات مورد نياز خود را به سيستمهای بازيابی گزينشی می‌سپارند و سپس در طول زمان، اطلاعات دريافتی جديد توسط سيستم برای آنها به طور خودکار ارسال خواهد شد.
چهارمين روش که در واقع معمول‌ترين و متداول‌ترين راه بازيابی اطلاعات در وب است استفاده از موتورهاي جستجو است. هنگام جستجو بايد دقت كرد كه موتور جستجو به طور معمول هوش‌مند نيست و معمولاً به دنبال كليه كليدواژه‌هايي كه شما به دستگاه داده‌ايد بدون توجه به معناي آنها مي‌گردد.
نكات كليدي جستجو به زبان فارسي
براي جستجوي مطالب فارسي طبق گفته‌هاي پيشين چنانچه آدرس سايت به خصوصي كه در زمينه موضوعي مورد نظر ما فعاليت ميكند را داشته باشيم؛ مي‌توان مستقيماً به آن سايت رفته و از مطالب آن استفاده نمود. به عنوان مثال سايت تخصصي برنامه‌نويس مطالب مفيدي در زمينه رايانه و علوم وابسته، به ما ارائه مي‌دهد و يا سايت عمران در زمينه موضوعي عمران فعاليت مي‌نمايد و نيز سايتهاي انجمن رياضي در زمينه رياضي، سايت انجمن فيزيك ايران در زمينه فيزيك، سايت انجمن روانشناسي ايران در زمينه روانشناسي و علوم تربيتي فعاليت مي‌نمايند، مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران با دارا بودن پايگاه‌هاي اطلاعاتي مختلف مخصوصا پايگاه پايان‌نامه‌ها مي‌تواند مورد استفاده متخصصين تمام رشته‌ها گردد. ولي چنانچه امكان استفاده از اين سايت‌ها نباشد و يا آدرس اين سايت‌ها را نداشته باشيم بايستي مطلب مورد نظر خود را بوسيله يكي از موتورهاي جستجو پيدا بكنيم.
انتخاب موتور جستجو عامل مهمي در فرايند جستجو است. در حال حاضر ابزارهاي كاوش مختلفي در ايران ظهور پيدا كردهاند. ليكن ابزارهاي جستجويي كه امكان جستجوي اطلاعات به زبان فارسي را در اختيار قرار مي‌دهند، محدودند. از طرف ديگر، امكانات و قابليت‌هاي آنها براي بازيابي موثر و مناسب اطلاعات متغير هستند. برخي از ابزارهاي كاوش با امكانات جستجوي فارسي عبارتند از: ان.پي. ايرانNPiran ، ايران‌هوIranhoo ، ايران‌مهرIranMehre ، پارسيك Parseek ، گوگل Google.
در بين ابزارهاي كاوش فوق ، تنها موتور كاوش گوگل داراي برنامه روبات به منظور شناسايي و نمايهسازي صفحات يا سايتهاي وب به زبان فارسي و نمايهسازي خودكار ميباشد و قادر است صفحات فارسي را در قالب يوني‌كد شناسايي و در پايگاه خود نمايه كند و سايت پارسيك نيز از پايگاه گوگل براي جستجو و بازيابي اطلاعات استفاده ميكند. به تعبير ديگر، چهار ابزار كاوش ديگر توسط نمايهسازي انساني اداره مي‌شوند و از اين لحاظ راهنماي موضوعي تلقي مي‌شوند و انسان، فرآيند شناسايي، بررسي و نمايهسازي سايت‌ها يا صفحات وب را بر عهده دارد.19 معمولاً به جهت دامنه وسيع موضوعي و نيز صفحه به زبان فارسي گوگل اكثر كاربران از اين موتور جستجو استفاده مي‌نمايند. براي جستجوي بهتر توجه به نكات زير ضروري به نظر مي‌رسد:
- با تركيب چند واژه كليدي مهم خيلي سريع مي‌توانيم مطلب مورد نظر خود را بدست بياوريم.
- دقت در انتخاب كليد واژه‌ها به طوري‌كه واژه‌هاي انتخابي بطور دقيق نماينده نياز اطلاعاتي ما باشند كمك خواهد كرد تا از نتايج جستجوي گسترده‌اي كه در اكثر موارد بار اطلاعاتي مفيد ندارند دوري گزينيم.
- استفاده از تكنيك جستجوي عبارتي كه در آن عبارت جستجوي مورد نظر خود را داخل گيومه` ` مي‌گذاريم و به اين ترتيب به موتور جستجو مي‌گوييم كه مطلب مورد نظر ما بايستي عين اين عبارت باشد، نيز در محدود كردن نتايج جستجو كمك فراوان ميكند.
- استفاده از انواع محدودگرهاي زباني، زماني، مكاني، شكلي، و موضوعي و ... در جستجوي پيشرفته گوگل به ما در رسيدن سريعتر به مطلب مورد نظر كمك فراواني ميكند.
- به علت اين كه منابع و اطلاعات موجود در اينترنت بوسيله افراد مختلف و بدون كنترل در شيوه‌هاي رسم‌الخط و بدون ويرايش صاحب‌نظران منتشر مي‌گردد آشنايي با گونه‌هاي مختلف نوشتاري و املاهاي مختلف يك واژه و يا يك مفهوم در زبان فارسي به ما كمك ميكند كه با جستجوي گونه‌هاي مختلف نوشتاري يك واژه يا يك مفهوم و استفاده از واژه‌هاي مترادف و متشابه و شكل‌هاي ديگر نوشتاري آن واژه و نيز استفاده از انواع شكل‌هاي جمع و مفرد يك واژه جامعيت جستجوي خود را بالا ببريم . به عنوان مثال براي جستجوي مطلبي در زمينه بتن بايستي آنرا به دو صورت «بتون» و « بتن» جستجو نمائيم تا به تمام مطالبي كه در زمينه بتن ميباشد دسترسي داشته باشيم و يا به عنوان مثال دوم براي جستجوي مطلبي در باره «آبگرمكن» براي دستيابي به همه اطلاعات موجود بايستي آن را به چهار شكل زير بنويسيم «آب گرم كن، آب گرمكن، آبگرم كن، آبگرمكن» واضح است كه هر كدام از اين كلمات نتايج متفاوتي را در موتور جستجو بدست مي‌دهد. «استاد، اساتيد، استادان، استادها» «آمريكا، امريكا» «ئيدروژن، هيدروژن» «آنلاين، پيوسته، درون خطي» از مثالهاي ديگري هستند كه جستجو به تمام اين شكل‌ها جامعيت جستجوي ما را زياد ميكند و به ما در از دست ندادن مطالب مفيد كمك ميكند .
- با استفاده از عملگرهاي بولي، دقت جستجو را بالا برده و نتايج جستجوي كم و مفيدي را بدست بياوريم.
- مترادفات: با استفاده از شكل‌هاي مختلف مترادفات موجود براي يك مفهوم و هم چنين شبه مترادفات و يا حتي گاهي كلمات متضاد مثل بي‌سوادي و سوادآموزي در جستجو مي‌توان جامعيت جستجو را بالا برد.
- اسامي مشهور و اسامي علمي: آگاهي از شكل‌هاي مختلف اسامي علمي و مشهور عاميانه و اسامي تجاري يك پديده و يا وسيله و ... و استفاده از آنها مي‌تواند جامعيت جستجو را بالا ببرد.
- با توجه به اين كه در اكثر وب‌ها از واژه خارجي يك كلمه به همان صورت و با همان الفبا استفاده مي‌شود استفاده از شكل خارجي اين لغات و واژه‌ها نيز مي‌تواند جامعيت جستجوي ما را بالاتر ببرد.
- با توجه به اين كه در برخي از سايت‌ها و نيز وبلاگ‌ها روش خاصي براي رفع مشكلات فارسي پيشنهاد كردهاند و واضح است كه خودشان نيز از آن رسم‌الخط استفاده مي‌كنند، آگاهي از اين شكل‌هاي مختلف و جستجو به اين شكل‌ها مي‌تواند باعث جامعيت جستجو گردد. از اين موارد مي‌توان به حذف واو معدوله در برخي سايت‌ها و وبلاگ‌ها اشاره كرد كه به عنوان مثال «خواهر» را به صورت «خاهر» مي‌نويسند و يا حذف تنوين در برخي منابع كه به عنوان مثال «عملاً» را به صورت «عملن» مي‌نويسند.
در نهايت اين كه «در تشكيل صفحات وب فارسي ، جاي يك استاندارد حاكم بر عملكرد تاليف نويسندگان وب، خالي است. استانداردي كه انتخاب بعضي كلمات داراي چندين رسم‌الخط و حتي انتخاب بعضي كلمات كه بر مفاهيم متنوعي دلالت دارند را منحصر به فرد نمايد و مولفان را از طرفي ترغيب به انتخاب گونه زباني مناسب، براي تضمين كيفيت ارتباط و انتقال مؤثر پيام و از طرف ديگر موظف به حفظ سلامت زبان و رعايت استانداردهاي آن به‌عنوان يك وظيفه رسانه‌اي نمايد. ايجاد و گسترش چنين استانداردي به عهده `فرهنگستان زبان و ادب فارسي` و با هماهنگي انجمن‌ها و شوراهاي علمي يا صنفي انفورماتيك در ايران است. تعويق در تنظيم اين استاندارد ، با توجه به رشد روز افزون وب‌هاي فارسي زبان ، هزينه‌هاي جبران ناپذيري در بر خواهد داشت.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 1679
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!