بور در شمار چهرههای درخشان تاریخ علم است، و حرفة فرهنگی و دانشگاهی، سنه دیرینة خانوادگیاش بود. او از سال 1891 تا سال 1903 مدرسة متوسطه را به پایان رسانید، و پس از گذراندن امتحان نهایی «با درجة ممتاز» در دانشگاه کپنهاگ ثبت نام کرد. فیزیک را به عنوان درس اصلی و نجوم، شیمی و ریاضی را به عنوان درسهای فرعی انتخاب کرد. در سال 1907 از طرف فرهنگستان علوم و ادبیات دانمارک، به پاس پاسخگویی به مسئلة ارتعاش سطحی مایعات، به درییافت مدال طلا نائل شد. در 1911 با گذراندن پایاننامة خود، با عنوان «مطالعه در نظریة الکترونی فلزات»، درجه دکتری خود را دریافت داشت در همان سال عازم کمبریج شد تا زیر نظر جوزف تامسون به مطالعه بپردازد. سپس در منچستر زیر نظر ارنست رادرفورد، فردی که از نظر رفتار شخصی و علمی سرمشق او قرار گرفت، کار کرد.
در آوریل 1913 بور مهمترین مقالة علمی دوران زندگیاش را، که شهرت جهانی برای اوبه ارمغان آورد، تکمیل کرد. این مقاله شامل نظریه او درباره سادهترین اتم (اتم هیدروژن) میشد و متکی بر فرضیهای بود که برای آن زمان بسیار جسورانه مینمود.
این بور بود که برای اولین بار مقدمات تأسیس مؤسسة فیزیک را در 1917 فراهم آورد و اولین رئیس آن شد و راهنمایی برنامههای نظری و تجربی آن را بر عهده گرفت. در 1921 هنگام افتتاح رسمی مؤسسة فیزیک نظری (که در سال 1965 به مؤسسة نیلس بور تغییر نام یافت)، نقش عمدة مؤسسه را چنین بیان کرد: «آشنا کرد مداوم گروههای پشت سر هم جوانان با نتایج کارهای علمی و روشهای علم» ـ نه تنها جوانان دانمارکی بلکه جوانان سراسر جهان.
بور، که یکی از الهامبخشترین معلمان عصر خود بود، همواره آماده و در واقع مشتاق بود تا دربارة کارشان با آنها به بحث بپردازد. بعضی از این جوانها، نظیر پول آدرین موریس دیراک، ورنر کارل هایزنبرگ (که مقالهاش درباره رابطههای عدم قطعیت را در مؤسسة بور نوشت)، و ولفگانگ پاؤلی از پیشتازان فیزیک از کار درآمدهاند.
به این ترتیب بور نه تها یک دانشمند خلاق بلکه پایهگذار، مدیر و رهبر فکری مؤسسهای بود که در دو دهة اول تأسیس خود مهمترین مرکز تحقیقات در زمینة فیزیک نظری محسوب میشد.
در سال 1933، نازیها قدرت سیاسی را در آلمان به دست گرفتند و باعث شدند که عدة زیادی از آلمان بگریزند. بور به عنوان عضو کمیتة دانمارکی پشتیبانی از روشنفکران پناهنده به کمک رسانی پرداخت، و به ویژه سعی کرد که مخارج لازم برای پذیرایی موقف آنها را در مؤسسهاش فراهم آورد.
در این فاصلة زمانی بین سالهای 1936 و 1937، بور با تحقیق در شاخة فیزیک نوترون سهم مهمی در شکلگیری نظری هستهای ایفا کرد.
در اوایل 1939 از برلین گزارش شد که برخورد نوترونها با هستة اورانیوم منجر به شکافت هستهها و از هم گسیختگی انفجاری آنها میشود. در عرض چند هفته اساس نظریة این فرآیند با استفاده از مدل بور فراهم شد. بور این خبر را با خود به آمریکا برد، و در آنجا (در سن 53 سالگی) موفق به این کشف بسیار مهم شد که شکافت بر اثر نوترون کند فقط در برخورد ایزوتوپ کمیاب اورانیوم 235 اتفاق میافتد.
پس از اشغال دانمارک توسط آلمان در اوایل 1940، بور همچنان به رهبری مؤسسهاش ادامه داد تا اینکه در سپتامبر 1943 مجبور به فرار به انگلستان شد، از آن پس، وی به سمت مشاور برنامه سلاح اتمی انگلیس ـ آمریکا انتخاب شد.
بور در روز 18 نوامبر 1962 بر اثر نارسایی قلبی درگذشت. خاکستر او را در آرمگاه خانوادگیاش در کپنهاگ دفن کردند.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامهريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!