همه‌ي نيروها پايستار نيستند. نيروي اصطكاك وارد بر جعبه‌اي كه روي شيب راهه اي مي‌لغزد را در نظر بگيريد. هنگامي كه جسم به بالا مي‌لغزد و سپس به پايين به نقطه‌ي آغاز برمي‌گردد كار كل انجام شده توسط نيروي اصطكاك صفر نيست. با وارون شدن جهت حركت ، جهت نيروي اصطكاك هم وارون مي‌شود و اصطكاك در هر دو جهت كار منفي انجام مي‌دهد. هنگامي كه اتومبيلي كه ترمز گرفته است با تندي رو به كاهش (و در نتيجه انرژي جنبشي رو به كاهش) روي اسفالت مي‌لغزد ، انرژي تلف شده را نمي‌توان با وارون كردن حركت يا از هيچ راه ديگري بازيابي كرد و انرژي مكانيكي پايسته نيست. تابع انرژي پتانسيلي براي نيروي اصطكاك وجود ندارد.
به همين ترتيب نيروي مقاومت شاره نيز پايستار نيست. اگر توپي را در هوا پرتاب كنيد ، مقاومت هوا هم در حين بالا رفتن و هم در حين پايين آمدن توپ روي آن كار منفي انجام مي‌دهد. توپ با تندي كم‌تر و انرژي جنبشي كم‌تر از موقعي كه از دست شما جدا شده است به دست شما برمي‌گردد و هيچ راهي براي بازگرفتن انرژي مكانيكي تلف شده وجود ندارد.
نيرويي كه پايستار نيست را نيروي ناپايستار مي‌خوانند. كار انجام شده توسط يك نيروي ناپايستار را نمي‌توان با يك تابع انرژي پتانسيل نمايش داد. بعضي نيروهاي ناپايستار نظير اصطكاك جنبشي يا مقاومت شاره موجب اتلاف يا از دست رفتن انرژي مكانيكي مي‌شوند ؛ نيرويي از اين نوع را نيروي اتلافي مي‌نامند.
نيروهاي ناپايستاري نيز وجود دارند كه انرژي مكانيكي را افزايش مي‌دهند. تركش‌هاي يك ترقه‌ي منفجر شده به لطف واكنش شيميايي باروت با اكسيژن ، با انرژي جنبشي بسيار زيادي به اطراف پرت مي‌شوند. نيروهايي كه توسط اين واكنش آزاد مي‌شوند پايستار نيستند زيرا اين فرايند برگشت‌پذير نيست. (تركش‌هاي ترقه هرگز به خودي خود دوباره جمع نمي‌شوند تا يك ترقه‌ي كامل درست كنند!)
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 2228
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!