برای پاسخ دادن به این ارسال باید از
صفحه قبلی
اقدام کنید.
ناشناس
در : یکشنبه 20 آذر 1390 [08:18 ]
چکیده زندگانی غیاث الدین کاشانی
جمشید بن مسعود بن محمود طبیب کاشانی ملقب به غیاثالدین (790-832) ریاضیدانی برجسته و ستارهشناس و محاسبی ماهر و زبردست بود. آلات رصدی دقیقی اختراع کرد و از حدود 808 ( 1406) تا پایان عمرش 832 ( 1429) فعالیت علمی داشته است. در دوران فعالیت علمیاش به تالیف کتابهای متعددی در زمینه ریاضیات و نجوم پرداخته است. مهمترین این آثار عبارتاند از: زیج خاقانی، مفتاح الحساب، رساله محیطیه و رساله وتر و جیب.
غیاثالدین جمشید کاشانی هر چند فیزیکدان بود، ولی علاقه اصلیاش متوجه ریاضیات و اخترشناسی بود؛ پس از دوره طولانی بینوایی و سرگردانی، سرانجام در سایه حمایت سلطان الغ بیگ، که خود دانشمند بزرگی بود، موقعیت شغلی مطمئنی در سمرقند بهدست آورد.
نخستین فعالیت علمی کاشانی که از تاریخ دقیق آن آگاهیم، رصد خسوف در ۱۲ ذیحجه ۸۰۸ قمری، برابر با دوم ژوئن ۱۴۰۶ میلادی در کاشان است. غیاثالدین نخستین اثر علمی خود را در همین شهر و در ۲۱ رمضان ۸۰۹ قمری مطابق با اول مارس ۱۴۰۷ میلادی، یعنی ۲ سال پس از مرگ تیمور و فرو نشستن فتنه او، نوشت.
«مهمترین دستاوردها»
ابداع و ترویج کسرهای اعشاری به قیاس با کسرهای « شصتگانی» که در ستارهشناسی متداول بود. محاسبه عدد پی تا شانزده رقم اعشار به نحوی که تا صد و پنجاه سال بعد کسی نتوانست آن را گسترش دهد.
اختراع ابزار اخترشناسی دقیق از جمله وسیلهای به نام « طبق المناطق » برای محاسبه طول ستارگان که کتاب « نزهت الحدائق» در شرح آن است.
دستهبندی معادلات درجه اول تا چهارم و حل عددی معادلات درجه چهارم و بالاتر
تکمیل و تصحیح روشهای قدیمی انجام چهار عمل اصلی و اختراع روشهای جدیدی برای آنها . در واقع، کاشانی را باید مخترع روشهای کنونی انجام چهار عمل اصلی حساب ( به ویژه ضرب و تقسیم) دانست.
نگارش مهمترین کتاب درباره حساب، کتاب « مفتاح الحساب» کاشانی است که مهمترین و مفصلترین اثر درباره ریاضیات عملی و حساب در دوره اسلامی است.
«مهمترین کتب کاشانی در زمینه نجوم»
1.سُلّمُ السَماء (نردبان آسمان) یا رساله کمالیه به عربی: کاشانی این رساله را در ۲۱ رمضان ۸۰۹ قمری (اول مارس ۱۴۰۷ میلادی) در کاشان به پایان رسانده است. کاشانی در این رساله از قطر زمین، و نیز قطر خورشید، ماه، سیارات، و ستارگان و فاصله آنها از زمین سخن گفته است.
2.مختصر در علم هیأت به فارسی: کاشانی این رساله را در ۸۱۳ قمری برابر با ۱۴۱۰ میلادی، یا اندکی پیش از آن نوشت. وی در این رساله درباره مدارهای ماه، خورشید، ستارگان، و سیارهها و چگونگی حرکت آنها سخن گفته است.
3.زیج خاقانی به فارسی: این کتاب یکی از آثار مهم نجومی کاشانی به شمار میرود. کاشانی این زیج را در ۸۱۶ قمری ( ۱۴۱۳ میلادی) کامل کرد. هدف کاشانی از نگارش این زیج، تصحیح اشتباهاتی است که در زیج ایلخانی روی داده است. کاشانی در مقدمه زیج خود به رغم انتقاد از مطالب زیج ایلخانی، از نویسنده آن، خواجه نصیرالدین طوسی، با تجلیل و احترام بسیار یاد کرده است.
4.شرح آلات رَصَد به فارسی : کاشانی این رساله را در ذیقعده ۸۱۸ قمری(ژانویه ۱۴۱۶ میلادی) برای شخصی به نام سلطان اسکندر نوشته است. برخی این اسکندر را «اسکندر بن قرایوسف قراقویونلو» دانستهاند. اما برخی دیگر، معتقدند که این اسکندر، پسر عموی الغ بیگ است که بر فارس و اصفهان حکومت میکرده است.
5.نُزْهَةُ الحَدائِق به عربی: کاشانی این رساله را در دهم ذیحجه ۸۱۸ قمری مطابق ۱۰ فوریه ۱۴۱۶ میلادی (حدود یک ماه پس از نگارش رساله شرح آلات رصد) نوشته و در آن دستگاهی به نام طبق المناطق را که اختراع خود وی بوده، شرح داده است. با این دستگاه میتوان محل ماه و خورشید و پنج سیاره شناخته شده تا آن زمان و نیز فاصله هر یک از آنها را تا زمین، و برخی پارامترهای سیارهای دیگر را به دست آورد.
گرد آورنده: راضیه همت پور- دانشجوی دانشکده فنی دختران دکتر شریعتی تهران
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامهريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!